Συνέντευξη του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Βελγίου και εξάρχου Κάτω Χωρών και Λουξεμβούργου κ. Αθηναγόρου για τον ισότοπο «Φως Φαναριού» – B’ μέρος

Βρυξέλλες, 28 Νοεμβρίου 2018

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ
ΤΟΥ ΣΕΒΑΣΜΙΩΤΑΤΟΥ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΟΥ
ΒΕΛΓΙΟΥ ΚΑΙ ΕΞΑΡΧΟΥ ΚΑΤΩ ΧΩΡΩΝ ΚΑΙ ΛΟΥΞΕΜΒΟΥΡΓΟΥ
κ. ΑΘΗΝΑΓΟΡΟΥ
ΓΙΑ ΤΟ «ΦΩΣ ΦΑΝΑΡΙΟΥ»

Β’ μέρος

Πατριάρχης Βαρθολομαίος

Ο άνθρωπος που καθόρισε την εκκλησιαστική μου πορεία

Ήταν καλοκαίρι του 1969 και η οικογένεια Peckstadt έκανε ένα ταξίδι προσκύνημα στην Κωνσταντινούπολη. Φτάσαμε στο Σεπτό Κέντρο της Ορθοδοξίας, το Οικουμενικό Πατριαρχείο, προσκυνήσαμε τα ιερά σεβάσματα του Πανσέπτου Οικουμενικού Ναού και θέλαμε να συναντήσουμε τον πρώτο των πρώτων, τον Οικουμενικό Πατριάρχη Αθηναγόρα. Εκεί μας πληροφόρησαν ότι ο Πατριάρχης την περίοδο εκείνη βρισκόταν στην Χάλκη, στην περίφημη Θεολογική Σχολή, η οποία λειτουργούσε ακόμα.

Φτάσαμε στο νησί και ανηφορίσαμε με την άμαξα στον λόφο της Ελπίδας. Μπήκαμε στην Σχολή και οδηγηθήκαμε στο Καθολικό της Αγίας Τριάδος, όπου τελούνταν την ώρα εκείνη Θεία Λειτουργία από έναν απλό ιερέα. Στο τέλος της Θείας Λειτουργίας βγαίνει από το Ιερό Βήμα ο Πατριάρχης Αθηναγόρας. Μορφή μοναδική και αρχοντική.

Αφού πήραμε την ευχή του ανεβήκαμε στο Συνοδικό της Μονής, όπου μας περιποιήθηκε και είχαμε την ευκαιρία να μιλήσουμε μαζί του. Στο πλευρό του μεγάλου Πατριάρχου στεκόταν ένας νέος διάκονος, ο Βαρθολομαίος Αρχοντώνης.

Για τον πατέρα μου και για όλη την οικογένεια η συνάντηση αυτή αποτέλεσε την αρχή μια μακράς φιλίας με τον νεαρό διάκονο. Έχουμε στα προσωπικά αρχεία του π. Ιγνατίου την αλληλογραφία του με τον π. Βαρθολομαίο, τον p. Bartholomée όπως τον αποκαλούσε, στην οποία φαίνεται ο αλληλοσεβασμός και η εγκαρδιότητα των δύο ανδρών.

Δεν θα ξεχάσω ποτέ την χαρά του πατέρα μου όταν πληροφορηθήκαμε την προαγωγή του π. Βαρθολομαίου σε Μητροπολίτη Φιλαδελφείας το 1973 και μάλιστα σε πολύ νεαρή ηλικία. Ο πατέρας μου είχε καταλάβει ότι ο πολυτάλαντος π. Βαρθολομαίος είχε πολλά και σπουδαία να προσφέρει στην Ορθόδοξη Εκκλησία. Τον είχε καλέσει αρκετές φορές σαν ομιλητή στις διαλέξεις που διοργάνωνε, αλλά οι ευθύνες και οι πολλές του υποχρεώσεις στο Πατριαρχείο δεν του το επέτρεψαν. Ποιος θα μου έλεγε τότε, το ΄69, ότι ο νεαρός φίλος του πατέρα μου, ο π. Βαρθολομαίος, είκοσι χρόνια μετά θα ερχόταν στο Βέλγιο να με χειροτονήσει και θα μου έδινε και το όνομα του μεγάλου Πατριάρχου Αθηναγόρου.

Κάποια στιγμή, στην ηλικία των είκοσι, είχα ένα πολύ σοβαρό ατύχημα με το αυτοκίνητο, το οποίο με καθήλωσε για αρκετό καιρό στο κρεβάτι. Εκείνη η περίοδος υπήρξε για έμενα η στιγμή της κλήσης μου για την ιερωσύνη. Μετά το τρομερό εκείνο γεγονός αποφάσισα να αφιερώσω την ζωή στον Θεό ολοκληρωτικά και στην διακονία της Εκκλησίας μας.

Άφησα στην άκρη τις νομικές σπουδές μου και θέλησα να σπουδάσω την ιερή επιστήμη και να μάθω τα θεολογικά γράμματα. Αρωγός στην επιλογή μου αυτή ο Μητροπολίτης Φιλαδελφείας Βαρθολομαίος. Με στήριξε, με καθοδήγησε, μου εξασφάλισε υποτροφία και την φιλοξενία μου στην Ιερά Πατριαρχική Μονή των Βλατάδων, ένα πραγματικό σχολείο για εμένα, και δεν έπαψε ποτέ να παρακολουθεί την πορεία και την πρόοδό μου. Αρκετές φορές τον επισκεπτόμουν στην Πόλη, στις εξορμήσεις μου στο Οικουμενικό Πατριαρχείο.

Κάποια στιγμή, τουλάχιστον δυο χρόνια πριν την χειροτονία μου, ο Φιλαδελφείας Βαρθολομαίος βρισκόμενος στην Θεσσαλονίκη επισκέφτηκε τις Βλατάδες και εμένα προσωπικά. Εκεί μου είπε χαρακτηριστικά: «Όταν πάρεις απόφαση να γίνεις κληρικός, θα έρθω εγώ να σε χειροτονήσω. Εγώ θα τα λέω Ρωμαίικα και εσύ θα τα λες Φλαμανδικά… Ξέρω και τί όνομα θα σε δώσω. Θα σε πω Αθηναγόρα», όπερ και εγένετο.

Όταν ήρθε η ώρα να γίνω κληρικός, χωρίς να έχω αναφέρει την συζήτησή μου με τον Φιλαδελφείας στον Μητροπολίτη Παντελεήμονα, οι δύο αρχιερείς τα κανόνισαν μεταξύ τους και ο Μητροπολίτης Βαρθολομαίος ήρθε στο Βέλγιο, με έκειρε μοναχό, με χειροτόνησε διάκονο και μου έδωσε το όνομα που μου είχε υποσχεθεί. Μετά την χειροτονία μου επέστρεψα για την ολοκλήρωση των σπουδών μου στην Θεσσαλονίκη, και παράλληλα ερχόμουν στο Βέλγιο όταν υπήρχε ανάγκη.

Και κατά την διάρκεια των σπουδών μου, συνάντησα πολλές φορές τον Μητροπολίτη Βαρθολομαίο, κάποιες φορές μάλιστα τον συνόδευσα σε διάφορες αποστολές, όπως κατά την προετοιμασία της επίσκεψης του Πατριάρχου Δημητρίου στο Άγιον Όρος, την Διακαινήσιμο εβδομάδα του 1990 και κατά την Διορθόδοξο Προπαρασκευαστική Επιτροπή τον Νοέμβριο του ίδιου έτους στο Σαμπεζύ της Γενεύης. Επίσης, θυμάμαι την ενθρόνιση του Πατριάρχου μας, στις 2 Νοεμβρίου 1991, κατά την οποία συνόδευα τον Μητροπολίτη Παντελεήμονα στην Πόλη.

Στην συνέχεια σαν διάκονος και πρεσβύτερος είχα συμμετάσχει σε πολλές αποστολές του Πατριαρχείου, το 2003 εξελέγην Επίσκοπος Σινώπης και το 2013 Μητροπολίτης Βελγίου με την πατρική φροντίδα και μέριμνα του Πατριάρχου Βαρθολομαίου. Το έχω πει και θα το λέω πως οφείλω προσωπικά πολλά στον Πατριάρχη μας, και του είμαι ευγνώμων για την αγάπη, την εμπιστοσύνη στο πρόσωπό μου και όλα όσα μου προσέφερε.

Τώρα, όσον αφορά στην προσωπικότητα του Πατριάρχου Βαρθολομαίου, είναι ένας τρομερά χαρισματούχος άνθρωπος. Ένας άνθρωπος που αγγίζει την ψυχή του συνομιλητή του και ξέρει να αγαπάει τον άνθρωπο και να είναι και ο ίδιος αγαπητός. Στις συνομιλίες του ξεδιπλώνει την ευγένεια και την αρχοντιά του διατηρώντας πάντα το κύρος της θέσης του. Είναι ένας άνθρωπος βαθύς, επιβλητικός και ταυτόχρονα πολύ απλός. Έχει τεράστια μνήμη και οι σκέψεις του πολλές φορές είναι πολύ πιο μπροστά από την εποχή μας. Πρόκειται για έναν εμπνευστή μεγάλων και σπουδαίων πραγμάτων που αφορούν όλο τον κόσμο.

Νομίζω πως είναι ο καλύτερος εκφραστής του γέροντός του, της μεγάλης φυσιογνωμίας του Οικουμενικού Πατριαρχείου, του μακαριστού Μητροπολίτου Γέροντος Χαλκηδόνος Μελίτωνος, στα ίχνη του οποίου βαδίζει. Η προσωπικότητα του μεγάλου Αθηναγόρου, η απλότητα του Πατριάρχου Δημητρίου και η δυναμική φυσιογνωμία του Γέροντος Μελίτωνος, ήταν οι προσωπικότητες που τον επηρέασαν. Ο Πατριάρχης Βαρθολομαίος συγκεντρώνει τα χαρακτηριστικά των τριών μεγάλων προσωπικοτήτων, τα οποία σε συνδυασμό με το πολυτάλαντο του χαρακτήρος του έχουν βάλει την Ορθοδοξία στον χάρτη τρεις δεκαετίες τώρα.

Κατάφερε να ταυτίσει το όνομά του στα δημόσια φόρα και τους οργανισμούς με την Ορθοδοξία εν γένει. Οι διάλογοι, η ενασχόληση με την οικολογία, η ενασχόληση με τα ενδοορθόδοξα θέματα, η πραγματοποίηση της Αγίας και Μεγάλης Συνόδου της Ορθοδόξου Εκκλησίας αποτελούν τομείς στους οποίους ο Πατριάρχης Βαρθολομαίος έχει γράψει λαμπρή ιστορία.

Μόλις την περασμένη Κυριακή είδαμε τον Οικουμενικό Πατριάρχη να προεξάρχει δίπλα στον Πατριάρχη Ρουμανίας Δανιήλ των εγκαινίων του νέου Καθεδρικού Ναού του Αποστόλου Ανδρέου στο Βουκουρέστι. Μιλώντας με κάποιον κληρικό της Μητροπόλεώς μας, Ρουμανικής καταγωγής, μου μετέφερε ότι η ομιλία του Πατριάρχου συγκίνησε και άγγιξε τους πάντες. Η Ορθοδοξία έχει ανάγκη από μια προσωπικότητα της ακτινοβολίας και του βεληνεκούς του Πατριάρχου Βαρθολομαίου. Προσευχόμαστε καθημερινά για τον Πατριάρχη μας, όχι μόνο γιατί έτσι επιβάλει η κανονική τάξη της Εκκλησίας, αλλά γιατί έτσι το λέει η συνείδηση και η καρδιά μας.

Να του χαρίζει ο Θεός πολλά χρόνια ακόμα για το καλό της Εκκλησίας μας!

Ο μακαριστός π. Ιγνάτιος Peckstadt και η συμβολή του στην αναγνώριση της Ορθοδοξίας στο Βέλγιο

Ο μακαριστός πατέρας μου, ο πατήρ Ιγνάτιος, προέρχονταν από μια θρησκευόμενη οικογένεια. Ο παππούς μου, ήταν άνθρωπος ευσεβής και μεγάλωσε τα πέντε παιδιά του με χριστιανικές αρχές και αξίες. Το πρώτο από τα πέντε παιδιά ήταν ο πατέρας μου, ο οποίος έλεγε χαρακτηριστικά ότι όταν τα βράδια επέστρεφαν από κοινωνικές υποχρεώσεις και εκδηλώσεις, όσο προχωρημένη και να ήταν η ώρα, ο πατέρας του δεν παρέλειπε να κάνει την βραδινή του προσευχή. Για μία ώρα.

Ο π. Ιγνάτιος, σαν μεγάλος αδελφός ήταν ο αρχηγός και ο παρακινητής των τεσσάρων μικρότερων σε πρωτοβουλίες και δράσεις που αφορούσαν την συμμετοχή στα κοινά. Είχε παιδεία και ήταν άνθρωπος καλλιεργημένος με πνεύμα ανήσυχο και δημιουργικό. Υπήρξε μια συγκροτημένη προσωπικότητα με άποψη και γνώμη, την οποία πάντοτε υποστήριζε.

Το ενδιαφέρον του για την Ορθοδοξία ξεκίνησε στα δεκατέσσερά του χρόνια, όταν στο κολλέγιο που φοιτούσε, ένας Ιησουΐτης καθηγητής τους μιλούσε για την Ορθοδοξία, στην οποία ο ίδιος ήταν φίλα προσκείμενος.

Αργότερα, το 1950, ως φοιτητής της Νομικής Σχολής της Γάνδης διάβασε πολλά για το Βυζάντιο και την Ορθοδοξία και παρακολούθησε για πρώτη φορά Ορθόδοξη Θεία Λειτουργία, επισκεπτόμενος κάποιον Ναό των Παρισίων. Εκεί έγινε η μεγάλη αλλαγή μέσα του, η οποία έμελλε να σημαδέψει την μετέπειτα πορεία του. Έπειτα πήγε στην Σερβία και επισκέφτηκε αρκετά μοναστήρια. Είδε και έμαθε για την Ορθόδοξη παράδοση και πήρε την απόφαση να ασπαστεί την Ορθοδοξία.

Δεν ήταν κάτι ασήμαντο και εύκολο. Να έχεις τους γονείς σου πιστούς Καθολικούς και να αποφασίσεις, τον καιρό εκείνο, να αλλάξεις την πίστη σου, ήταν μια απόφαση δύσκολη. Επίσης, την εποχή εκείνη δεν υπήρχαν πολλές Ορθόδοξες ενορίες στο Βέλγιο. Οι ενορίες που υπήρχαν ήταν είτε Ρωσικές, είτε Ελληνικές και έπρεπε να διανύει μεγάλες αποστάσεις για να εκκλησιαστεί χωρίς να καταλαβαίνει την γλώσσα της λατρείας.

Ωστόσο, εκκλησιάζονταν και επικοινωνούσε τακτικά με τους εδώ κληρικούς. Η Μητρόπολη Βελγίου δεν υπήρχε ακόμα, αλλά υπήρχαν κληρικοί και αρχιερείς, όπως ο Επίσκοπος Συρακουσών Γεώργιος, βοηθός επίσκοπος της Εξαρχίας του Οικουμενικού Πατριαρχείου των Ενοριών Ρωσικής Παραδόσεως στην Δυτική Ευρώπη, με τον οποίο είχε στενή επικοινωνία. Επίσης, είχε φιλική σχέση με τον Αρχιεπίσκοπο του Πατριαρχείου Μόσχας Βασίλειο Κριβοσέιν, τον οποίο καλούσε συχνά στις ομιλίες που διοργάνωνε σχετικά με την πνευματική ζωή και την Ορθόδοξη παράδοση. Προσκεκλημένοι στις ομιλίες αυτές ήταν μεγάλες προσωπικότητες της Θεολογίας, κληρικοί, μοναχοί και λαϊκοί, όπως ο Άντονι Μπλούμ κ.α.

Στα πλαίσια των προσκυνηματικών περιηγήσεων, κατά τις δεκαετίες του ΄60 και ΄70, τις οποίες πραγματοποιούσε κάθε καλοκαίρι με την σύζυγο και τα τέσσερα παιδιά του, επισκεπτόταν τα Βαλκάνια και συναντούσε μεγάλες μορφές στα μοναστήρια και τα λοιπά σεβάσματα της Ορθοδοξίας.

Κομβικό σημείο στην πορεία του υπήρξε η γνωριμία του με τον μεγάλο Πατριάρχη Αθηναγόρα. Η μορφή του Πατριάρχου τον στιγμάτισε, ενώ ταυτόχρονα ξεκίνησε μια μακρά φιλία του π. Ιγνατίου με τον σημερινό μας Πατριάρχη. Την πρώτη εκείνη συνάντηση ακολούθησαν γράμματα και συχνή επικοινωνία.

Πέραν του Οικουμενικού Πατριάρχου Αθηναγόρου και του διαδόχου του μακαριστού Πατριάρχου Δημητρίου, ο π. Ιγνάτιος γνώριζε καλά τον Πατριάρχη Ρουμανίας Ιουστινιανό, αρχιερείς του Οικουμενικού Θρόνου, τον Μητροπολίτη Όρους Λιβάνου Γεώργιο του Πατριαρχείου Αντιοχείας, αρχιερείς από την Ρουμανία, την Ρωσία, την Σερβία και όλες τις κατά τόπους Ορθόδοξες Εκκλησίες.

Τον πατέρα μου και το Οικουμενικό Πατριαρχείο συνέδεε μεταξύ άλλων και ο Απόστολος Ανδρέας, ο κοινός τους προστάτης. Λόγω της αγάπης του στον Απόστολο Ανδρέα, αποφάσισε να του αφιερώσει την ενορία που δημιούργησε στη Γάνδη. Αυτή η μικρή ενορία, απέκτησε μεγάλη ακτινοβολία με την επίσκεψη μεγάλων προσωπικοτήτων που ερχόταν να δουν και να πληροφορηθούν τί σημαίνει Ορθοδοξία.

Αρχικά η ενορία της Γάνδης υπαγόταν στην Πατριαρχική Εξαρχία των Ενοριών Ρωσικής Παραδόσεως της Δυτικής Ευρώπης, ενώ με την επίσημη αναγνώριση της Ορθόδοξης Εκκλησίας στο Βέλγιο πέρασε στην Ιερά Μητρόπολη Βελγίου για λόγους καθαρά δεοντολογικούς, όπως επιτάσσει η Ορθόδοξη εκκλησιολογία.

Το έτος 1980, την ημέρα της εορτής της Υψώσεως του Τιμίου Σταυρού, είχαμε την μεγάλη ευλογία να υποδεχτούμε στην Γάνδη τον μακαριστό Γέροντα Σωφρόνιο, της Μονής του Τιμίου Προδρόμου του Έσσεξ της Αγγλίας, ο οποίος λειτούργησε και μίλησε στους πιστούς μας. Εμείς τότε, νέα παιδιά βλέπαμε και ακούγαμε τον Γέροντα, την μεγάλη αυτή πνευματική μορφή της εποχής μας πραγματικά σαν έναν ουράνιο άνθρωπο και επίγειο άγγελο. Στιγμές μοναδικές και αξέχαστες. Ας έχουμε την ευχή και την ευλογία του!

Κορυφαία στιγμή για την ενορία της Γάνδης υπήρξε η επίσκεψη του Βασιλιά Μποντουάν το 1980, ο οποίος στα πλαίσια των επισκέψεων στους Χριστιανικούς Ναούς της πόλης για τα εκατόν πενήντα του Βελγικού βασιλείου, ήρθε στην Ορθόδοξη ενορία του Αποστόλου Ανδρέου και μάλιστα ανέγνωσε και το «Πάτερ ημών» στην ακολουθία του Εσπερινού που παρακολούθησε.

Όπως είπα και πριν ο π. Ιγνάτιος, ως επιφανής δικηγόρος της εποχής του, βοήθησε πολύ τόσο τον πρώτο Μητροπολίτη Βελγίου Αιμιλιανό, όσο και τον διάδοχό του Μητροπολίτη Παντελεήμονα. Ήταν Αρεοπαγίτης για τα Ελληνικά δεδομένα, και είχε διασυνδέσεις με υπουργούς και πολιτικούς παράγοντες του Βελγίου. Οι γνωριμίες του τον βοήθησαν να ενημερώνει τον πολιτικό κόσμο της χώρας για την Ορθόδοξη Εκκλησία, ώστε να διευκολυνθεί η επίσημη αναγνώρισή της.

Αυτό που χαρακτήριζε περισσότερο τον π. Ιγνάτιο ως Ορθόδοξο κληρικό ήταν η θέλησή του να έχουν όλοι οι πιστοί μια θέση στην ενορία του ανεξάρτητα από την καταγωγή τους, την κοινωνική τους κατάσταση και την γλώσσα τους, με κοινά στοιχεία την κοινή πίστη και την γλώσσα του τόπου. Έβλεπε πάντα την Ορθοδοξία στην οικουμενική της διάσταση σαν μια λύση στα αδιέξοδα του κόσμου, μια απάντηση στις όποιες προκλήσεις που δεν θα δίχαζε, αλλά θα ένωνε την ανθρωπότητα.

Ο π. Ιγνάτιος έγινε συνειδητά Ορθόδοξος, όχι για να αλλάξει την πίστη των προγόνων του, αλλά για να στραφεί στην γνήσια έκφρασή της. Στο πλαίσιο αυτό ήταν οπαδός της οικουμενικής Ορθοδοξίας, την οποία και υπηρέτησε μέχρι το τέλος της ζωής του. Ας είναι αιωνία η μνήμη του!

Τα προβλήματα της Ορθοδόξου Διασποράς

Το βασικό πρόβλημα για την Ορθόδοξη Διασπορά είναι η ύπαρξη διαφόρων παρουσιών στον ίδιο χώρο. Η αρχή της Ορθόδοξης εκκλησιολογίας είναι η ύπαρξη ενός και μόνο Επισκόπου σε έναν ορισμένο τόπο. Ένας πρέπει να είναι ο ποιμένας, ο αληθινός και καλός ποιμένας, τον οποίο θα αναγνωρίζουν και θα ακολουθούν τα πρόβατα στην πορεία τους προς τη σωτηρία. Η ύπαρξη πολλών ποιμένων δημιουργεί, πάντοτε, σύγχυση στο ποίμνιο. Ο ορισμός των Επαρχιών για το κανονικό δίκαιο της Εκκλησίας μας αφορά έναν συγκεκριμένο τόπο, δηλαδή είναι εδαφικός. Αυτό σημαίνει ότι σε έναν ορισμένο τόπο μπορεί να υπάρχει μόνο ένας Επίσκοπος, στον οποίο θα εξαρτώνται όλοι οι πιστοί ανεξάρτητα από την προέλευση και την γλωσσική του κατεύθυνση. Αυτή είναι η αρχή της εκκλησιολογίας μας. Δεν την δημιουργήσαμε εμείς. Δεν την δημιούργησε το Οικουμενικό Πατριαρχείο για να καταδυναστεύει τον κόσμο. Δεν την προκάλεσαν πολιτικές δυνάμεις και εξουσίες του κόσμου. Είναι η αρχή, την οποία μας παρέδωσε η συνοδική παράδοση της Εκκλησίας μας, οι Επτά Οικουμενικές Σύνοδοι. Η δυσκολία έγκειται στην εφαρμογή της συγκεκριμένης αρχής.

Ενώ το πρόβλημα έχει διαγνωσθεί προ πολλού, δυστυχώς στις μέρες συνεχίζεται η δημιουργία νέων επισκοπών από τις διάφορες κατά τόπους Εκκλησίες, με τίτλους που ήδη υπάρχουν, σε χώρες τις οποίες ήδη ποιμαίνουν κανονικοί επίσκοποι του Οικουμενικού Πατριαρχείου, στο οποίο είτε το θέλουμε είτε όχι ανήκει η ευθύνη και η διαποίμανση της διασποράς. Δυστυχώς η ιστορία δεν ξαναγράφεται και τα δίκαια δεν επαναπροσδιορίζονται με μονομερείς ενέργειες. Πολλές φορές διαπιστώνεται μια τάση ανταγωνισμού. Ποιος θα προλάβει να ιδρύσει πρώτος ενορίας σε μια πόλη, ποιος θα προλάβει να τοποθετήσει πρώτος έναν επίσκοπο σε μια χώρα.

Το βασικό ερώτημα είναι εάν και κατά πόσο, πλέον, ευσταθεί ο όρος διασπορά για τις Επαρχίες μας. Η τρίτης και τέταρτης γενιάς Έλληνες, Ρώσοι και κάθε καταγωγής Ορθόδοξοι, οι οποίοι έχουν γεννηθεί και ζουν στο Βέλγιο δεν ξέρω αν μπορούν να θεωρηθούν μετανάστες. Η λύση στο ζήτημα της διασποράς είναι ότι σιγά σιγά θα αρχίσει να μην υφίσταται!

Όταν οι Επαρχίες του ευθυνοφόρου Οικουμενικού Θρόνου, αντιληφθούν την οικουμενική τους διάσταση, δεν θα υπάρχει ανάγκη ύπαρξης πολλών παρουσιών και πολλών επισκόπων σε ένα τόπο, αλλά υπό τον ένα και μοναδικό επίσκοπο θα εξαρτώνται όλες οι ενορίες ανεξάρτητα από την λειτουργική γλώσσα, το τυπικό και την παράδοση της χώρας προέλευσης.

Το πρώτο βήμα για την αντιμετώπιση του προβλήματος έγινε στην Δ΄ Πανορθόδοξη Προσυνοδική Σύσκεψη του 2010 στο Σαμπεζύ, κατά την οποία λήφθηκε η απόφαση δημιουργίας των Ορθόδοξων Επισκοπικών Συνελεύσεων σε δεκατρείς περιοχές του κόσμου με πρόεδρο τον εκασταχού πρώτο ιεράρχη του Οικουμενικού Πατριαρχείου.

Εδώ στην περιοχή της Μπενελούξ, η Επισκοπική μας Συνέλευση συνέρχεται δύο φορές τον χρόνο, και παρόλο που δεν υπάρχει πάντοτε ανταπόκριση από όλες τις Ορθόδοξες παρουσίες στις τρείς χώρες, παίρνονται αποφάσεις που αφορούν την από κοινού αντιμετώπιση προβλημάτων με το κράτος, την διευθέτηση θεμάτων που απασχολούν την κάθε παρουσία και γενικότερα υπάρχει ένα κλίμα συνεργασίας και αδελφοσύνης. Υπάρχει ένας συντονισμός κινήσεων, ώστε η Ορθοδοξία να φαίνεται ενωμένη και δυναμική.

Ελπίζουμε και ευχόμαστε κάποια στιγμή τα ενδοορθόδοξα προβλήματα να λυθούν και όχι απλά να φαινόμαστε ενωμένοι οι κάθε προέλευσης Ορθόδοξοι, αλλά να είμαστε ενωμένοι σαν μια ενιαία τοπική Εκκλησία. Ακούγεται ουτοπικό. Είναι το ιδανικό. Να δώσει ο Θεός να γίνει πραγματικότητα!

Το Ουκρανικό ζήτημα

Είναι γεγονός ότι ζούμε σήμερα μια μεγάλη κρίση μεταξύ του Οικουμενικού Πατριαρχείου και του Πατριαρχείου Μόσχας, η οποία αφορά την παραχώρηση αυτοκεφαλίας στην Εκκλησίας της Ουκρανίας.

Βεβαίως, πολλοί πιστεύουν πως πρόκειται για ένα ζήτημα, το οποίο προέκυψε τώρα, αλλά είναι ένα ζήτημα που απασχολεί τα Ορθόδοξα πράγματα εδώ και τρείς δεκαετίες.

Προσωπικά έχω συμμετάσχει τρείς φορές σε αποστολές του Πατριαρχείου μας, σε διμερείς συναντήσεις των δύο Εκκλησιών, στην Ζυρίχη, στην Γενεύη και στην Ουκρανία. Η αποστολή του Πατριαρχείου μας στη Ζυρίχη αποτελούνταν από τον Μητροπολίτη Περγάμου Ιωάννη, τον Μητροπολίτη Φιλαδελφείας Μελίτωνα και εμένα ως γραμματέα, ενώ την αποστολή του Πατριαρχείου Μόσχας αποτελούσαν ο σημερινός Πατριάρχης Κύριλλος, ως Μητροπολίτης Σμολένσκ, ο Μητροπολίτης Οδησσού Αγαθάγγελος και ως γραμματέας ο Πρωτοπρεσβύτερος Νικολάι Μπαλασώφ. Θυμάμαι ότι είχαμε δεχτεί αντιπροσώπους από τις τρείς ομάδες των Ορθοδόξων της Ουκρανίας. Το 2000 εκ μέρους των Μητροπολιτών που έλαβαν μέρος στις συνομιλίες πήγαμε με τον π. Νικολάι στην Ουκρανία για να εξετάσουμε την κατάσταση επιτόπου. Θέλω να πω πως δεν πρόκειται για ένα καινοφανές ζήτημα.

Έχουν περάσει πολλά χρόνια και πλέον ο Οικουμενικός Πατριάρχης, βάσει των δικαίων της Πρωτόθρονης Εκκλησίας, δίκαια τα οποία δεν πήρε μόνη της, αλλά της τα κληρονόμησαν οι αιώνες και η ιστορία, παίρνει τα πράγματα στα χέρια του και προσπαθεί να διευθετήσει το πρόβλημα. Το Οικουμενικό Πατριαρχείο είναι η Μητέρα Εκκλησία. Ο τίτλος αυτός δεν της αποδίδεται τυχαία και δεν είναι απλά ένας τίτλος τιμής, αλλά ένας τίτλος ευθύνης.

Το Οικουμενικό Πατριαρχείο, η φιλόστοργος Μητέρα μας, δεν μπορεί να αδιαφορήσει για την δύσκολη κατάσταση των παιδιών της στην Ουκρανία, τα οποία ζουν διχασμένα και γίνονται έρμαια πολιτικών σκοπιμοτήτων και διαφορών.

Ήρθε η ώρα να δοθεί ένα τέλος στις διαμάχες και στις συγκρούσεις των Ορθοδόξων της Ουκρανίας και το Οικουμενικό Πατριαρχείο είναι το κατ’ εξοχήν αρμόδιο για την διευθέτηση του προβλήματος. Η παραχώρηση της αυτοκεφαλίας δεν είναι ζήτημα που άπτεται πανορθόδοξης ομοφωνίας, αλλά αποτελεί κανονικό προνόμιο του Οικουμενικού Πατριαρχείου, το οποίο εάν αμφισβητηθεί, θέτει σε αμφιβολία την ανακήρυξη και των λοιπών αυτοκεφάλων Εκκλησιών, οι οποίες δεν ανήκουν στα πρεσβυγενή Πατριαρχεία.

Ο Πατριάρχης Βαρθολομαίος παίρνει το βάρος του προβλήματος στις πλάτες του και με τα κανονικά προνόμια που του παρέχουν οι Οικουμενικές Σύνοδοι προχωράει στην επίλυσή του. Μια επίλυση την οποία ούτε θέλει, αλλά ούτε μπορεί να παρέχει το Πατριαρχείο της Μόσχας.
Διαβάσαμε την περασμένη εβδομάδα την επιστολή του Μακαριωτάτου Αρχιεπισκόπου Αλβανίας κ. Αναστασίου, ο οποίος θεολογικά σκεπτόμενος και βλέποντας τα πράγματα με την ποιμαντική τους διάσταση, τόνισε πως δεν μπορεί η Θεία Ευχαριστία να γίνεται όπλο για την εξυπηρέτηση συμφερόντων.

Εμείς, ωστόσο, στο Βέλγιο συνεχίζουμε την αρμονική συνεργασία και σε επικοινωνία με τους Επισκόπους του Πατριαρχείου Μόσχας που βρίσκονται στα τρία κράτη μας, ακόμα και μετά την απόφαση της διακοπής ευχαριστιακής κοινωνίας από πλευράς των Ρώσων αδελφών μας. Ευχόμαστε σύντομα να φτάσουμε στην τελική λύση του προβλήματος και στην επαναφορά της κοινωνίας μεταξύ μας.

Χρυσούν Ιωβηλαίο της Ιεράς Μητροπόλεως Βελγίου

Είναι γεγονός, όπως αναφέραμε και πριν, ότι το προσεχές έτος 2019 η Ιερά Μητρόπολη Βελγίου και Εξαρχία Κάτω Χωρών και Λουξεμβούργου θα εορτάσει το χρυσό ιωβηλαίο της, τα πενήντα χρόνια από την ίδρυσή της. Ήταν 14 Αυγούστου του 1969 όταν ο Πατριάρχης Αθηναγόρας και η περί αυτόν Αγία και Ιερά Σύνοδος του Οικουμενικού Πατριαρχείου αποφάσισαν να αυτονομήσουν τις ενορίες του Βελγίου από την Ιερά Μητρόπολη Γαλλίας, δημιουργώντας μια νέα Μητρόπολη, στην οποία θα προσαρτούνταν και η Ολλανδία με το Λουξεμβούργο. Πενήντα χρόνια προσφοράς και διακονίας. Πρόσωπα, καταστάσεις, χαρές και λύπες. Δόξα τω Θεώ!

Έχουμε ξεκινήσει τις προετοιμασίες για τον εορτασμό του μεγάλου αυτού γεγονότος, το οποίο θα τιμήσει με την συμμετοχή και την παρουσία του η Α.Θ.Π. ο Οικουμενικός μας Πατριάρχης κ. κ. Βαρθολομαίος και θα εορτασθεί μεγαλοπρεπώς την Κυριακή 10 Νοεμβρίου του 2019, με επίκεντρο τον Μητροπολιτικό Ναό των Παμμεγίστων Ταξιαρχών Βρυξελλών.

Πρόκειται για μια σημαντική επέτειο στην ιστορία της Μητροπόλεώς μας. Μια επέτειο, ο εορτασμός της οποίας έχει σκοπό όχι να είναι ένα μνημόσυνο το μεγάλων και των σπουδαίων του παρελθόντος, αλλά μια ανακεφαλαίωση των περασμένων με το βλέμμα στραμμένο στο μέλλον.

Δοξάζουμε τον Θεό για ότι καλό παραλάβαμε. Προσπαθούμε με όλες μας τις δυνάμεις να το διατηρήσουμε και να επαυξήσουμε, ώστε να μπορέσουμε να το παραδώσουμε στις επόμενες γενεές ακέραιο και ζωντανό. Αυτό είναι η Εκκλησία μας, η πηγή της ζωής και της σωτηρίας. Αυτό είναι και μια Μητρόπολη, ένας ζωντανός οργανισμός που χαρίζει ζωή στα προσαρτόμενα σε αυτόν μέλη.

Κλείνοντας, θα ήθελα από καρδιάς να ευχαριστήσω τον αγαπητό κ. Παναγιώτη Ανδριόπουλο, συντάκτη και διαχειριστή του σοβαρού και αξιόπιστου ιστότοπου του «Φως Φαναρίου», για την ευκαιρία που μου χάρισε να μιλήσω για θέματα που αφορούν την Ιερά μας Μητρόπολη, την ιστορία της, τα προβλήματα που αντιμετωπίζουμε και την προοπτική στην οποία εντάσσουμε την διακονία μας, την οποία η Μητέρα Εκκλησία μας εμπιστεύθηκε.

Σας ευχαριστώ πολύ!

+ Β.Α.

Το πρώτο μέρος της συνέντευξης εδώ.

Ιστορικές στιγμές της Ορθοδοξίας στο Βέλγιο

ΦΩΣ ΦΑΝΑΡΙΟΥ