Ὅστις θέλει ὀπίσω μου ἐλθεῖν, ἀπαρνησάσθω ἑαυτὸν, καὶ ἀράτω τὸν σταυρὸν αὐτοῦ, καὶ ἀκολουθείτω μοι

Τὰ λόγια αὐτὰ, ἀδελφοί μου, εἶναι τόσο σπουδαῖα, τόσο καινούργια καὶ τόσο ψυχοσωτήρια, ποὺ μόνο ἀπὸ στόμα θεϊκὸ μποροῦσαν νὰ εἰπωθοῦν. Μέσα στὶς λίγες αὐτὲς λέξεις κρύβεται ἡ ἱεραρχία τῶν ἀξιῶν τῆς ζωῆς. Συνθέτει ὁ Κύριός μας τὸ ὕψιστο ἀγαθὸ καὶ πλάθει τὸν ἀληθινὸ σκοπὸ τῆς ζωῆς. Στὸ στίχο τοῦτο βρίσκεται τὸ βαθύτερο νόημα τῆς ὕλης καὶ τοῦ πνεύματος, τῆς γῆς καὶ τ’ οὐρανοῦ, τοῦ σώματος καὶ τῆς ψυχῆς, τοῦ παρόντος καὶ τοῦ μέλλοντος.

Μᾶς προτρέπει, σεβόμενος τὴν ἐλευθέρα ἐπιλογή μας, ὅτι, ὅποιος θέλει νὰ ἔλθει κοντά Του, ἄς πραγματοποιήσει τρία βασικὰ βήματα: Νὰ ἀπαρνηθεῖ τὸν ἑαυτό του. Νὰ σηκώσει τὸ σταυρό του καὶ νὰ Τὸν ἀκολουθήσει. Καὶ τὰ τρία εἶναι σφιχτοδεμένα μεταξύ τους. Ἄν ξεχωριστεῖ ἕνα ἀπ’ αὐτὰ, τότε χάνονται ὅλα. Τὸ καταλαβαίνουμε αὐτὸ ὅταν ἀναλογισθοῦμε, πὼς πολλοὶ ἀπαρνιοῦνται τὸν ἑαυτό τους, θυσιάζοντας καὶ τὴ ζωή τους ἀκόμη, καὶ στὸ τέλος ὅλα ἀποβαίνουν μάταια, διότι ὑπηρέτησαν τὴν πλάνη καὶ τὸ σκοτάδι. Παιδεύθηκαν καὶ θυσιάσθηκαν γιὰ μία ἀπατηλὴ ἰδέα. Γιὰ τὸ τίποτα. Ἴσως, στὴν οὐσία, μόνο γιὰ τὴν ὑπέρμετρη προβολὴ τοῦ ἐγώ τους.

Γιατὶ ὅμως, αὐτὴ ἡ τραγωδία; Γιατὶ δὲν ἀκολούθησαν τὴν ἀλήθεια; Δὲν συμπορεύθηκαν μὲ τὴν πηγή της, τὸν Κύριο ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστό, γιὰ νὰ ἐλευθερωθοῦν καὶ φωτισθοῦν: «Γνώσεσθε τὴν ἀλήθειαν, καὶ ἡ ἀλήθεια ἐλευθερώσει ὑμᾶς». Γι’ αὐτὸ λέγει ὁ Λυτρωτής μας: Θ’ ἀπαρνηθεῖς, θὰ θυσιάσεις δηλαδὴ τὸν ἑαυτό σου, θὰ σηκώσεις τὸν προσωπικό σου σταυρὸ ἐνῶ συγχρόνως θὰ μὲ ἀκολουθήσεις. Γιατὶ ἐγὼ θὰ ἀξιοποιήσω τὴ θυσία σου καὶ τὸ σταυρό σου. Εἶμαι ὁ δημιουργός σου. Θὰ φωτίσω τὸ ἐγώ σου. Θὰ λυτρώσω τὸ πρόσωπό σου. Θὰ σὲ καταστήσω «κατὰ χάριν θεὸ».

Σὲ μία ἐποχὴ ὑλιστική, σὰν τὴ σημερινή, ἡ θυσία ἔχει ἰδιαίτερη σημασία ἀφοῦ εἶναι τέκνο τῆς ἀγάπης. Κοντὰ στὸν πρῶτο Σταυρὸ τῆς λυτρωτικῆς θυσίας τοῦ Χριστοῦ, στέκονται ἑκατομμύρια τῶν ἑκατομμυρίων ἄλλοι σταυροί. Ὁ Ἰησοῦς χωρὶς θυσία, θὰ ἦταν Δάσκαλος μόνο τῶν λόγων. Ἀπὸ τότε ποὺ στήθηκε ὁ Σταυρὸς στὸ Γολγοθᾶ, ἔμαθε ὁ ἄνθρωπος τὴν ἀληθινὴ ἔννοια τῆς θυσίας, τὴν ὁποία ζήτησε ὁ Κύριος ἀπὸ αὐτοὺς ποὺ Τὸν πιστεύουν. Ἡ πορεία πρὸς Ἐκεῖνον περνᾶ ἀπὸ τὸ στενὸ καὶ βραχόσπαρτο μονοπάτι τῆς θυσίας.

Ὁ πειρασμὸς τοῦ «κόσμου» μὲ τὰ πλούτη καὶ τὶς δόξες, χρησιμοποιήθηκε σὰν παγίδα κατὰ τοῦ Κυρίου μας ἀπὸ τὸν διάβολο. Οἱ ἐφήμερες δόξες τοῦ κόσμου μοιάζουν μὲ τὴ γρήγορη ἐναλλαγὴ τῆς σκηνικῆς διακόσμησεως. Πρὶν λίγες στιγμὲς ἡ σκηνὴ ἦταν γεμάτη ζωὴ καὶ χρωματισμούς, ἀλλὰ ξαφνικὰ γίνεται ἀδειανή. Πόσους ἀδελφούς μας ἀγκιστρεύει ὁ διάβολος μὲ τὸ δόλωμα τοῦ «κόσμου»! Πρέπει ὅμως νὰ ξέρουμε ὅτι «ὁ κόσμος παράγεται καὶ ἡ ἐπιθυμία αὐτοῦ· ὁ δέ ποιῶν τὸ θέλημα τοῦ Θεοῦ μένει εἰς τὸν αἰῶνα» (Α΄ Ἰω. β΄17). Γιατὶ νὰ θυσιάζουμε τὰ οὐράνια γιὰ τὰ ἐπίγεια; Γιατὶ νὰ λησμονοῦμε τὰ αἰώνια καὶ ν’ ἀσχολούμεθα μόνο μὲ τὰ πρόσκαιρα; Γιατὶ ἀνταλάσσουμε τὴν ἀθανασία μὲ τὴν προσωρινότητα; Αὐτὸ πράττουν πολλοὶ ἄνθρωποι. Δὲν ἐπιθυμοῦν ὑψηλὰ ἰδανικά, ἀνηφόρες, ἀρετὴ, ἦθος καὶ ἁγιότητα. Περιορίζουν τὰ θελήματά τους στὰ ὑλικὰ ἀγαθά. Ἐγκληματοῦν στὸν ἑαυτό τους. Φονεύουν τὴν ἀθάνατη ψυχή τους. «Μεριμνοῦν καὶ τυρβάζουν περὶ πολλά, ἑνὸς δέ ἐστι χρεία». Ἀξίζει, ἀδελφοί μου, νὰ θυσιάσουμε τὶς δόξες τῆς γῆς, γιὰ νὰ δρέψουμε τὴ δόξα τοῦ οὐρανοῦ!

Ἡ εἰκόνα τοῦ Ἐσταυρωμένου Χριστοῦ εἶναι μοναδικὴ στὴν ἱστορία τῆς ἀνθρωπότητας, τὴν ὁποία μεταμορφώνει. Σ’ αὐτὴ τὴ στιγμὴ εἶχαν στηριχθεῖ οἱ πανανθρώπινες ἐλπίδες. Ὁ Ἰησοῦς ὑπέγραψε μὲ τὸ αἷμα Του τὸ κήρυγμα τῆς ἀγάπης. Μὲ τὰ δικά του καρφιὰ καρφώθηκαν οἱ δικές μας ἁμαρτίες. Κάθε σταγόνα ποὺ κυλάει ἀπὸ τὶς πληγές Του, μιλᾶ γι’ ἀγάπη. «Καὶ κλίνας τὴν κεφαλὴν παρέδωκε τὸ πνεῦμα». Πέθανε ἑκούσια ὁ Ἀθάνατος. Σταυρώθηκε ἡ Ἀγάπη. Ἔτσι ἔπρεπε νὰ γίνει, γιὰ νὰ ξαναβροῦν οἱ ἄνθρωποι τὸ χαμένο παράδεισο. Μὲ τὸν πόνο Του λάβαμε χαρά. Ἀτενίζοντες μὲ πίστη τὸν πανάγιο Σταυρό Του, μένουμε ἄτρωτοι κι ἀβλαβεῖς ἀπὸ τὰ φρικτὰ βέλη τοῦ κακοῦ. Ἡ ἀσφάλεια τῆς ψυχῆς μας βρίσκεται κάτω ἀπὸ τὸ Σταυρό. Ἀπὸ τὴ στιγμὴ δέ ποὺ ἡ Σταυρωμένη Ἀγάπη, ὁ Χριστὸς ὑψωμένος στὸ ξύλο τοῦ Τιμίου Σταυροῦ εἶπε «τετέλεσται», ὁ διάβολος ἔχασε τὴ δύναμή του. Τὸ εἶχε πραναγγείλει ὁ ἴδιος στοὺς μαθητές Του. «Ἔρχεται ὁ τοῦ κόσμου ἄρχων, καὶ ἐν ἐμοὶ οὐκ ἔχει οὐδὲν» (Ἰω. ιδ΄ 30). Τὰ ἀδύνατα γίνονται δυνατά. Ἡ ἁγιότης δὲν εἶναι ποθητὸ ὄνειρο. Ὁ ἄνθρωπος γιγαντώνεται καὶ πολεμᾶ ἀποτελεσματικὰ πλέον τὴν ἁμαρτία. Δὲν φοβᾶται τὶς ἰσχυρὲς καταιγίδες τῶν πειρασμῶν. Ὁ ματωμένος Σταυρὸς τοῦ Κυρίου ἔγινε ἀπὸ τότε γιὰ τοὺς πιστοὺς λάβαρο νίκης καὶ θριάμβου, μετετράπη σὲ «ὅπλον εἰρήνης ἀήτητον τρόπαιον». Ὁ Ἀπόστολος Παῦλος δὲν καυχιέται γιὰ τίποτε ἄλλο στὸν κόσμο, παρὰ μόνο γιατὶ εἶναι ἀπόστολος τοῦ σταυρωμένου Σωτῆρος. Ὁ Σταυρὸς δὲν εἶναι μόνο σύμβολο τῆς Ἐκκλησίας μας, άλλὰ καὶ νόημά της, εἶναι σχέση. Χωρὶς Σταυρό, δηλαδὴ χωρὶς θυσία, δὲν μπορεῖ νὰ νοηθεῖ Ἐκκλησία καὶ ἁγιότητα.

Ἀπὸ τότε καλούμεθα νὰ σηκώσουμε κι ἐμεῖς τὸν προσωπικό μας σταυρὸ μὲ γενναιότητα, ὅπως οἱ Ἅγιοι τῆς Πίστεώς μας, ἀντλώντας δύναμη ἀπ’ Ἐκεῖνον, καὶ νὰ Τὸν ἀκολουθήσουμε. Ἀπὸ τὸ σταυρὸ τῆς φτώχειας ἕως αὐτὸν τῆς συκοφαντίας καὶ τοῦ φθόνου. Θὰ πονέσουμε. Θὰ ἀσκηθοῦμε. Θὰ ἀπαρνηθοῦμε τὸ διεστραμμένο ἐγώ μας. Μόνο ἔτσι θὰ κερδίσουμε τὴν ἀληθινὴ ζωὴ καὶ θὰ Τοῦ μοιάσουμε. Σὲ διαφορετικὴ περίπτωση, μὲ τὴν προβολὴ τῶν ἐγωϊστικῶν «θέλω» θὰ συγκρουόμεθα συνεχῶς μεταξύ μας. Ὁ ἄνθρωπος ποὺ προβάλλει τὸ ἐγωϊστικό του «θέλω» πατάει ἐπὶ πτωμάτων γιὰ νὰ τὸ ἰκανοποιήσει. Ἐκεῖνος ὅμως ποὺ ἐπιθυμεῖ ποιότητα ζωῆς καὶ ὀντολογικὴ ἐλευθερία, ἐλέγχει τὰ «θέλω» του, καὶ τὰ περνάει μέσα ἀπὸ τὸν Σταυρὸ τοῦ Χριστοῦ μας.

Γι’ αυτὸ μᾶς προειδοποιεῖ γιὰ τὴ σταυρικὴ πορεία ποὺ θὰ ἀκολουθήσουμε καὶ μᾶς προτρέπει νὰ συμπορευθοῦμε μὲ τὸ θέλημά Του. Νὰ θέλουμε ὅτι θέλει καὶ ὁ Θεός. Αὐτὸ σημαίνει νὰ γίνουμε καθ’ ὁμοίωση τοῦ Θεοῦ. Αὐτό, φυσικά, ἐπιτάσσει πολλὴ μεγάλη θέληση καὶ ἀπαιτεῖ ἡρωϊσμό. Ἀκόμη καὶ ὁ Χριστὸς κατὰ τὴ στιγμὴ ποὺ ἀνέβαινε στὸν μεγαλύτερο Σταυρὸ τοῦ κόσμου λύγισε λέγοντας πρὸς τὸν οὐράνιο Πατέρα Του: «Εἰ δυνατόν, παρελθέτω ἀπ’ ἐμοῦ τὸ ποτήριον τοῦτο». Ἀμέσως, ὅμως, ἐπειδὴ ἔνιωθε, ὅτι ἀπὸ τὸ «ποτήριον» τοῦτο ἐξαρτιόταν ἡ σωτηρία τοῦ κόσμου, πρόσθεσε: «Οὐχ ὡς ἐγὼ θέλω, (Πάτερ), ἀλλ’ ὡς Σὺ» (Ματθ. κστ΄ 39). Ὁ θρίαμβος τοῦ ἀνθρώπου εἶναι νὰ περνάει ἀπὸ τὸ ἐγὼ στὸ Σὺ τοῦ Θεοῦ. Μέσα στὸ Σὺ θὰ βρίσκουμε τὸν ἀληθινὸ ἑαυτό μας: «Μηδεὶς τὸ ἑαυτοῦ ζητήτω, ἀλλὰ τὸ τοῦ ἑτέρου ἕκαστος», βροντοφωνεῖ ἡ Ἁγία Γραφή. Ἀλήθεια πόσες τραγωδίες θὰ ἀποφεύγαμε, ἂν μπορούσαμε, κάθε φορὰ ποὺ βασανιζόμεθα μὲ τὸ ἐγώ μας πληγώνοντας καὶ ἀδελφούς μας, νὰ συντονίζαμε τὸ «θέλω» μας μὲ τὸ θέλημα τοῦ Θεοῦ καὶ τὸ θέλω τῶν ἀδελφῶν μας. Τότε ξέρουμε ἀληθινὰ τί θέλουμε καὶ γιατὶ τὸ θέλουμε.

Ἀδελφοί μου, Κυριακὴ τῆς Σταυροπροσκυνήσεως σήμερα! Ἡ σταύρωση πρὶν τὴ Σταύρωση! Ἐνώπιόν μας ὑψώνεται ὁ Ἐσταυρωμένος Σωτήρας μας! Πόσο δύναμη, ἀγάπη, ὑπομονή, ἐλπίδα, πίστη καὶ καρτερικότητα μᾶς χαρίζει ἡ θεανδρική του μορφή, ἰδιαιτέρως δέ, σὲ αὐτὴ τὴν περίοδο τῆς μεγάλης δοκιμασίας, ποὺ βιώνει ἡ ἀνθρωπότητα. Θαρσεῖτε Ἀδελφοί μου! Μετὰ τὴ Σταύρωση ἀκολουθεῖ ἡ Ἀνάσταση τοῦ Κυρίου μας· μὲ τὴ Χάρη δὲ καὶ βοήθειά Του, ἀχνοφαίνεται στὸ βάθος τοῦ ὀρίζοντα καὶ ἡ δική μας. Ἀμήν.

+ ὁ Ἐπίσκοπος Ἀπολλωνιάδος Ἰωακεὶμ