Τὸ Χρυσὸ Ἰωβηλαῖο τῆς Ἐνορίας τῆς Γάνδης (1972-2022)

Τὸ Σάββατο 26 Νοεμβρίου 2022 γιορτάστηκε τὸ Χρυσὸ Ἰωβηλαῖο τῆς Ἐνορίας τοῦ Ἁγίου Ἀποστόλου Ἀνδρέου στὴν πόλη Γάνδη τοῦ Βελγίου. Πράγματι πρὶν ἀπὸ 50 χρόνια ἱδρύθηκε ὀρθόδοξη ἐνορία στὴν Γάνδη καὶ τελέστηκε ἡ πρώτη Θεία Λειτουργία. Τὸ Χρυσὸ Ἰωβηλαῖο γιορτάστηκε μὲ Ἀρχιερατικὴ Θεία Λειτουργία τελετουργοῦντος τοῦ Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Βελγίου καὶ Ἐξάρχου Κάτω Χωρῶν καὶ Λουξεμβούργου κυρίου Ἀθηναγόρα, πλαισιουμένου ἀπὸ τούς: Θεοφιλεστάτους Ἐπισκόπους Δοσίθεο (Πατριαρχείου Γεωργίας) καὶ Ἀπολλωνιάδος Ἰωακεὶμ (Βοηθοῦ Ἐπισκόπου τῆς Ἱ.Μ. Βελγίου) καθὼς καὶ ἀπὸ ἱερεῖς καὶ διακόνους. Πλῆθος πιστῶν προσῆλθε γιὰ νὰ γιορτάσῃ τὴν μεγάλη αὐτὴ ἐπέτειο. Κατὰ τὴν Θεία Λειτουργία ἔψαλλε ἡ χορωδία τῆς ἐνορίας ὑπὸ τὴν διεύθυνση τοῦ κ. Paul Morreel, ὁ ὁποῖος πρὸ τῆς Θείας Λειτουργίας ἐχειροθετήθη εἰς Ἀναγνώστην.

Στὸ κήρυγμά του ὁ Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης κ. Ἀθηναγόρας εἶπε μεταξὺ ἄλλων: «Ἑορτάζουμε σήμερα γιὰ 51η φορὰ τὴν Ἑορτὴ τοῦ Ἁγίου Ἀποστόλου Ἀνδρέου τοῦ Πρωτοκλήτου. Πράγματι πρὸ πενήντα ἐτῶν ἐτελέσθηκε γιὰ πρώτη φορὰ ἡ Θεία Λειτουργία ἐδῶ, στὸ μικρὸ παρεκκλήσιο ἀπέναντι. Ἦταν ἐπίσης 26 Νοεμβρίου. Τί χαρὰ ποῦ μποροῦμε νὰ τὸ γιορτάσουμε! Ἡ Ἁγία Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία μας γιορτάζει κάθε χρόνο τὴν μνήμη τοῦ Ἁγίου Ἐνδόξου Ἀποστόλου Ἀνδρέου τοῦ Πρωτοκλήτου. Τιμᾶ τὸν Πρωτόκλητο ἀπόστολο Ἀνδρέα μὲ ὕμνους· πράγματι εἶναι «θαυμαστὸς ἀνάμεσα στοὺς Ἁγίους» καὶ ἕνας ἀπὸ ἐκείνους τοὺς «ἀληθινοὺς δούλους τοῦ Θεοῦ» στὴ γῆ καὶ στὸν οὐρανό. Γι᾽ αὐτὸ συγκεντρωθήκαμε σήμερα ἐδῶ, στὴν ὅμορφη αὐτὴ ἐκκλησία, ποὺ εἶναι ἀφιερωμένη στὸν μεγάλο καὶ ἀγαπημένο Ἅγιο Ἀπόστολο. Ἡ ἐκκλησία αὐτὴ κτίστηκε μὲ μεγάλη εὐσέβεια καὶ ἀφοσίωση γιὰ τὴν δόξα τοῦ Θεοῦ καὶ στὴν μνήμη τοῦ ἀγαπητοῦ δούλου Του, Ἀποστόλου Ἀνδρέου, γιὰ νὰ μᾶς προστατεύει καὶ νὰ μᾶς καθοδηγεῖ στὸν δρόμο τῆς σωτηρίας».

Στὸ τέλος τῆς Θείας Λειτουργίας διαβάσθηκαν τὰ κόλλυβα τοῦ Ἁγίου Ἐνδόξου Ἀποστόλου Ἀνδρέου καὶ ἐν συνεχείᾳ ὁ Μητροπολίτης Βελγίου κ. Ἀθηναγόρας ὡμίλησε ἐκτενῶς ἀναφερθεὶς στὴν ἱστορία τῆς ἐνορίας. Ἰδιαίτερα εὐχαρίστησε τοὺς πολλοὺς ἀνθρώπους ποὺ συνέβαλαν μὲ κάθε τρόπο στὴν ἱδρυση καὶ ἑδραίωση τῆς Ἐνορίας ταύτης. Πρῶτα καὶ κύρια τοὺς γονεῖς του, τοὺς ἀειμνήστους, πατέρα Ἰγνάτιο καὶ τὴν Mita Peckstadt-Janssens, ποὺ ἔθεσαν τὰ θεμέλια, καθὼς καὶ τὸν Antoine Van Bruaene, τὸν Romain Verbeke, τὸν ἀείμνηστο πατέρα Silouan Osseel, τὸν Πρωτοπρεσβύτερο τοῦ Οἰκουμενικοῦ Θρόνου Dominique Verbeke καὶ τὴ σύζυγό του Martine Peckstadt, καθὼς καὶ πολλοὺς ἄλλους ἐπώνυμους καὶ ἀνώνυμους, ποὺ ἔπαιξαν μεγάλο ρόλο στὴν ζωὴ τῆς ἐνορίας μέχρι σήμερα: τοὺς ψάλτες, τοὺς κληρικούς, τοὺς ἐπιτρόπους τῆς ἐνορίας καὶ τοῦ ἐκκλησιαστικοῦ συμβουλίου, τὶς ἐθελόντριες κυρίες ποὺ φρόντιζαν καὶ φροντίζουν ὅλα τὰ ἀπαραίτητα στὴν ἐνορία, τὸν βιβλιοθηκάριο, τοὺς ὑπεύθυνους τοῦ ἐνοριακοῦ περιοδικοῦ ‘Apostel Andreas’ κλπ. Ἀναφέρθηκε ἀκόμη στοὺς σημερινοὺς ἱερεῖς τῆς Ἐνορίας, τοὺς πατέρες Βαρνάβα καὶ Πάολο καὶ ὅλους ποὺ συμπαρίστανται στὸ ἔργο τῆς ἐνορίας.

Ἡ ἱστορία τῆς Ἐνορίας

Παραθέτουμε ἐν συνεχείᾳ μερικὰ ἀπὸ τὰ σημεῖα τῆς ὁμιλίας τοῦ Μητροπολίτου κ. Ἀθηναγόρου:
«Ἀνακαλύπτοντας καὶ βιώνοντας τὴν Ὀρθοδοξία οἱ ἐκ Γάνδης καταγόμενοι, ὁ π. Ἰγνάτιος Peckstadt καὶ ὁ Antoine Van Bruaene (δικηγόροι στὸ ἐπάγγελμα) καθὼς ἐπίσης καὶ ὁ André Knapen, ἐσύστησαν ἐδῶ ἀπὸ τῆς δεκαετίας τοῦ 1960 τὸν Σύλλογο «Ἀπόστολος Ἀνδρέας – ἐπαφὲς μὲ τὴν Ὀρθοδοξία». Ἔθεσαν, ἅμα τῇ συστάσει αὐτοῦ, ὡς πρωταρχικὸ στόχο τὴν ὀργάνωση ἐτησίου κύκλου διασκέψεων ἀπὸ ὀρθοδόξους ὁμιλητές. Πρῶτος ὁμιλητὴς ὑπῆρξεν ὁ Πρεσβύτερος Pierre Struve, ἱερεὺς καὶ ἰατρὸς εἰς Παρισίους (ἐκοιμήθη ἐξαιτίας αὐτοκινητιστικοῦ δυστυχήματος ὀλίγα ἔτη βραδύτερον). Τὸ θέμα τῆς ὁμιλίας αὐτοῦ ἦτο «Ἡ Ὀρθόδοξος Πνευματικὴ ζωή». Ἡ πρώτη αὐτὴ διάλεξη, κατὰ κοινὴ ὁμολογία, ἐστέφθη ἀπὸ μεγάλη ἐπιτυχία, διότι ὑπῆρξε μία πραγματικὴ ὀρθόδοξη μαρτυρία σὲ ἕνα πολυπολιτισμικὸ ἀκροατήριο. Ἡ ὁμιλία αὐτὴ ἐνεθάρρυνε τοὺς παρισταμένους νὰ συνεχίσουν στὴν ἴδια πνευματικὴ κατεύθυνση. Ἀκολούθησαν οἱ διαλέξεις ἑνὸς μεγάλου ἀριθμοῦ ὀρθοδόξων ὁμιλητῶν. Τοιουτοτρόπως καθίσταται εἰς ἅπαντας ἐμφανῶς ἀντιληπτόν, πόση μεγάλη προσπάθεια κατέβαλεν ὁ Σύλλογος τοῦ Ἁγίου Ἀνδρέου στὰ πλαίσια τῆς προετοιμασίας γιὰ τὴν μελλοντικὴ δημιουργία μιᾶς ὀρθοδόξου ἐν Γάνδῃ ἐνορίας.

Μετὰ τὴν ἀνακάλυψη τῆς ὀρθοδόξου γαλλοφώνου ἐνορίας τῶν Ἁγίων Ἀναργύρων Κοσμᾶ καὶ Δαμιανοῦ ὑπὸ τὸν Πρεσβύτερο Marc Nicaise, ὁ Ἰγνάτιος Peckstadt ἀνέλαβε τὴν πρωτοβουλία τῆς δημιουργίας ὀρθοδόξου ἐνορίας στὴν Γάνδη. Ἡ ἀνυπαρξία τοιαύτης, κατ᾽ ἐκείνη τὴν χρονικὴ περίοδο, στὸ βόρειο τμῆμα τοῦ Βελγίου ἀφ᾽ ἑνός, καὶ ἀφ᾽ ἑτέρου ἡ ὀδυνηρὰ πραγματικότης τῆς διανύσεως ἑκατὸν ἐβδομήντα περίπου χιλιομέτρων διὰ τὴν συμμετοχὴ αὐτοῦ μετὰ τῆς οἰκογενείας του στὴν Θεία Λειτουργία ὑπῆρξαν βασικοὶ λόγοι, ποὺ τὸν ὤθησαν στὴν ὑλοποίηση αὐτοῦ τοῦ θεαρέστου ἐγχειρήματος. Ἡ προτέρα κατάσταση θὰ ἠδύνατο νὰ καταστῇ ἀνεκτὴ γιὰ μία μικρὴ χρονικὴ περίοδο, γιὰ μεγαλυτέραν ὅμως, εἶναι βέβαιο ὅτι, θὰ καθίστατο προβληματική. Ἡ μέριμνα γιὰ τὴν μελλοντικὴ πνευματικὴ πορεία τῶν τέκνων τῶν μελῶν τῆς ὀρθοδόξου κοινότητος ἦτο συνεχής, ἐπιπλέον ἠσθάνοντο ἐπιτακτικὴ τὴν ἀνάγκη διασφαλίσεως καὶ ἀναπαύσεως αὐτῶν διὰ τῆς παρουσίας μιᾶς κιβωτοῦ σωτηρίας, δηλαδὴ ἑνὸς ὀρθοδόξου ναοῦ στὴν Γάνδη. Γιὰ πολλὰ ἔτη ἐλάμβανον χώραν οἱ διαλέξεις περὶ τῆς Ὀρθοδοξίας καὶ θὰ ἦταν εὐτυχεῖς, ἐὰν ἡ προσδοκία αὐτοῦ τοῦ διακαοῦς πνευματικοῦ πόθου τους ἐλάμβανεν σάρκα καὶ ὀστᾶ.

Κατόπιν πλείστων δυσκολιῶν, ὁ Ignace Peckstadt ἐνοικίασε κτήριο, γιὰ νὰ τὸ διαμορφώσῃ ἐν συνεχείᾳ σὲ ὀρθόδοξο ναὸ γιὰ τὴν τέλεση κατὰ τακτὰ χρονικὰ διαστήματα τῆς Θείας Μυσταγωγίας. Πρόκειται γιὰ ἕνα ἐκ τῶν οἰκημάτων τῆς παλαιᾶς Μονῆς «Oud Begijnhof», τὸ ὁποῖο ἦτο διατηρητέο οἰκοδόμημα δομημένο πρὸ τετρακοσίων καὶ πλέον ἐτῶν. Ὁ Ignace Peckstadt ἠσθάνετο μεγάλη χαρά, ἐξαιτίας τοῦ γεγονότος τῆς εὑρέσεως τοῦ παλαιοῦ τούτου θρησκευτικοῦ οἰκήματος κειμένου στὴν πόλη τῆς Γάνδης.

Ὁ π. Marc Nicaise ἐδέχθη νὰ λειτουργῇ ἅπαξ τοῦ μηνός. Ὁ Ἀρχιεπίσκοπος Συρακουσῶν Γεώργιος ἔδωκε τὴν εὐλογία του γιὰ τὴν τέλεση τῶν Θείων Λειτουργιῶν, ἐκ τῶν ὁποίων ἡ πρώτη ἔλαβε χώρα τὴν 26η Νοεμβρίου 1972 ἐξ ἀφορμῆς τῆς ἑορτῆς τοῦ Ἀγίου Ἐνδόξου Ἀποστόλου Ἀνδρέου. Ὁ π. Marc Nicaise ἐλειτούργησε καὶ ἡ χορωδία αὐτοῦ ἔψαλλεν εἰς τὴν φλαμανδικὴ γλῶσσα.

Ἀπὸ τὸ ἔτος 1973 τελοῦνταν ἐκεῖ δύο Θείες Λειτουργίες τὸν μήνα, μία ἀπὸ τὸν πατέρα Marc Nicaise (Βρυξέλλες) καὶ μία ἀπὸ τὸν πατέρα Antoine Freund (Παρίσι). Λίγο ἀργότερα ὁ Ignace Peckstadt χειροτονήθηκε διάκονος καὶ ἱερεὺς γιὰ τὶς ἀνάγκες τῆς νέας αὐτῆς ἐνορίας. Ἡ ἐνορία γνωρίζει μία ταχεῖα ἀνάπτυξη μὲ τὴν ἀγορὰ δύο κτηρίων καὶ τὴν διαμόρφωση καὶ τὴν ἐπέκταση τοῦ παρεκκλησίου τὸ ὁποῖο ἐγκαινίασε ὁ Ἐπίσκοπος Εὐδοκιάδος κ. Γεώργιος τὸ ἔτος 1979, Βοηθὸς Ἐπίσκοπος τοῦ Ἀρχιεπισκόπου Συρακουσῶν κ. Γεωργίου. Τὴν ἴδια μέρα ὁ Marcel Osseel (ἀργότερα πατὴρ Silouan Osseel) χειροτονήθηκε διάκονος. Διετέλεσε διάκονος τῆς ἐνορίας ἐπὶ δέκα ἔτη, μέχρι λίγο πρὸ τῆς χειροτονίας του εἰς πρεσβύτερο ἀπὸ τὸν Μητροπολίτη Βελγίου κ. Παντελεήμονα τὸν Μάρτιο 1990.

Μερικὰ σημαντικὰ γεγονότα ἀπὸ τὴν ἱστορία τῆς ἐνορίας τοῦ Ἁγίου Ἀποστόλου Ἀνδρέου δὲν πρέπει νὰ λησμονηθοῦν: Οἱ ἱστορικὲς ἐπισκέψεις στὴν ἐνορία αὐτὴ τοῦ Βασιλέως τοῦ Βελγίου Baudouin (1980) καὶ τοῦ Ἀρχιμανδρίτου Σωφρονίου (Ζαχάρωφ), ὁ ὁποῖος ἐτέλεσε τὴν Θεία Λειτουργία τὴν 14η Σεπτεμβρίου 1980 στὴν ἐνορία καὶ εἶχε συνομιλία μὲ τοὺς ἐνορίτες της. Ἡ ἐνορία δέχθηκε δύο φορὲς τὴν ἐπίσκεψη τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου Βαρθολομαίου· κατ᾽ ἀρχὰς ὅταν ἀκόμη ἦταν Μητροπολίτης Φιλαδελφείας (1989) καὶ δεύτερον κατὰ τὸ ἀργυροῦν Ἰωβηλαῖον τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως Βελγίου (1994).

Ἡ ἐνορία ἀπὸ τῆς ἱδρύσεώς της ἀνῆκε στὸ Οἰκουμενικὸ Πατριαρχεῖο Κωνσταντινουπόλεως. Στὶς ἀρχὲς τοῦ 1989, μὲ ἀπόφαση τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου, ἡ Ἐνορία ὑπήχθηκε στὴν Ἱερὰ Μητρόπολη Βελγίου ἐπὶ Μητροπολίτου Βελγίου κ. Παντελεήμονος. Ἀπὸ τῆς ἐκλογῆς τοῦ Μητροπολίτου Παντελεήμονος ἡ ἐνορία τῆς Γάνδης εἶχε καλὲς σχέσεις μὲ τὸν Μητροπολίτην καὶ τὴν Ἱερὰ Μητρόπολη Βελγίου. Μετὰ τὴν προσχώρηση τῆς ἐνορίας στὴν Ἱερὰ Μητρόπολη Βελγίου οἱ ἐνορίτες της αἰσθάνονταν τὴν ἰδιαίτερη πατρικὴ ποιμαντικὴ φροντίδα τοῦ Μητροπολίτου Παντελεήμονος. Χάρη στὶς ἀκούραστες φροντίδες καὶ κόπους του μάλιστα ὁ Μητροπολίτης Παντελεήμων ἐπέτυχε τὴν ἀναγνώριση τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας στὸ Βέλγιο.

Τὴν δεκαετία τοῦ 1990 κτίστηκε νέος ναὸς καὶ ἐγκαινιάστηκε τὴν Κυριακὴ 30ὴ Νοεμβρίου 1997, κατὰ τὴν 25ην ἐπέτειο ἀπὸ τῆς ἱδρύσεως τῆς ἐνορίας, ἀπὸ τὸν Μητροπολίτην Βελγίου κ. Παντελεήμονα. Πράγματι χάρη στὴ μεγάλη δωρεὰ ἀπὸ ἀποβιώσαντα ἐνορίτη ἔδωσε τὴν δυνατότητα νὰ κατασκευασθῇ ἐκ θεμελίων νέος ναὸς ἀπέναντι στὸν παλαιό. Δὲν εἶναι τυχαῖο ὅτι ὁ μέγας ἐκεῖνος εὐεργέτης ὀνομαζόταν Ἀνδρέας.

Ἐν τῷ μεταξὺ ὁ Dominique Verbeke χειροτονήθηκε εἰς διάκονο ἀπὸ τὸν Μητροπολίτη Βελγίου κ. Παντελεήμονα τὴν 24ην Φεβρουαρίου 1991 στὶς Βρυξέλλες, καὶ εἰς πρεσβύτερον τὴν 23ην Δεκεμβρίου 2000 στὴν ἐκκλησία τῆς Γάνδης. Γιὰ πολλὰ χρόνια ἦταν ὁ ὑπεύθυνος γιὰ τὸ ὀρθόδοξο θρησκευτικὸ μάθημα στὰ σχολεῖα τοῦ Βελγίου. Προκειμένου νὰ μορφώσῃ θεολόγους ὁ Μητροπολίτης Βελγίου κ. Παντελεήμων ἵδρυσε τὸ Ἰνστιτοῦτο Ὀρθοδόξου Θεολογίας (Centre de formation orthodoxe Saint Jean le Théologien, ποὺ ὀνομάστηκε ἀργότερα Institut de Théologie Orthodoxe Saint Apôtre Paul), προτείνοντας τριετὲς πρόγραμμα σπουδῶν.

Τέλος ἡ ἐνορία τῆς Γάνδης δημιούργησε ἀργότερα τὶς ἐνορίες τῆς Μπρύζ καὶ Κορτρέϊκ ὡς μητέρα ἐνορία. Οἱ δύο πρῶτοι ἱερεῖς τους προέρχονταν ἀπὸ τὴν ἐνορία τῆς Γάνδης. Ὡστόσο ἀπὸ τὴν ἐνορία τῆς Γάνδης, ὑπῆρχαν καὶ ἄλλοι νέοι καὶ νέες ποὺ προσῆλθαν στὴν διακονία τῆς Ἐκκλησίας».

Ὁ Μητροπολίτης Ἀθηναγόρας ἐμνημόνευσε καὶ ἐτίμησε ὅλους ὅσοι συνέβαλαν στὴν ἵδρυση καὶ ἀνάπτυξη τῆς ἐνορίας, κυρίως ὅλους ὅσοι ἐκοιμήθησαν ἐν Κυρίῳ! Ἐξάλλου συνεχίζουν νὰ προσεύχονται στὸν Θεὸ γιὰ μᾶς. Ἄς εἶναι αἰωνία ἡ μνήμη τους.

Μετὰ τὴν Θεία Λειτουργία ἀκολούθησε μεγάλη Δεξίωση στὴν αἴθουσα τῆς ἐνορίας μὲ χορευτικὴ καὶ μουσικὴ παράσταση.