Ὁ Ἀείμνηστος Μητροπολίτης πρώην Βελγίου κ. Παντελεήμων (1935)

Ὁ Ἀείμνηστος Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης πρώην Βελγίου κ. Παντελεήμων – κατὰ κόσμον Νικόλαος Κοντογιάννης – ἐγεννήθη τὸ ἔτος 1935 εἰς τὴν νῆσον Χῖον ἀπὸ οἰκογένειαν δύο τέκνων. Μετὰ τὰς γυμνασιακάς του σπουδὰς μετέβη εἰς Κωνσταντινούπολιν τῇ παραινέσει τοῦ ἀειμνήστου Μητροπολίτου Χίου κυροῦ Παντελεήμονος Φωστίνη διὰ νὰ σπουδάσῃ τὴν Ἱερὰν Ἐπιστήμην εἰς τὴν κατὰ Χάλκην Θεολογικὴν Σχολὴν (1953-1957) ἐκ τῆς ὁποίας ἀπεφοίτησε μὲ ἐξαιρετικὰς ἐπιδόσεις. Κατὰ τὸ πρῶτον ἔτος τῶν θεολογικῶν σπουδῶν του, τὸ ἔτος 1954, ἐχειροτονήθη εἰς διάκονον εἰς τὸν Ἱερὸν Ναὸν τῆς Ἁγίας Τριάδος τῆς Χάλκης ὑπὸ τοῦ Σχολάρχου Μητροπολίτου Ἰκονίου κυροῦ Ἰακώβου, ὁ ὁποῖος τοῦ ἐπέδωσε τὸ ὄνομα Παντελεήμων πρὸς τιμὴν τοῦ Μητροπολίτου Χίου Παντελεήμονος Φωστίνη. Εἰς τὸ τέλος τῶν σπουδῶν του καὶ πάλιν ὁ Μητροπολίτης Ἰκονίου τὸν ἐχειροτόνησε εἰς πρεσβύτερον εἰς τὸν ἴδιον Ἱερὸν Ναόν.

Μὲ τὴν μαζικὴν ἔλευσιν Ἑλλήνων νέων πρὸς ἐργασίαν εἰς τὰ ἀνθρακωρυχεῖα τοῦ  Βελγίου, ὁ Οἰκουμενικὸς Πατριάρχης Ἀθηναγόρας ἀπέστειλε καὶ τέσσερεις νέους ἱερομονάχους διὰ τὰς θρησκευτικὰς ἀνάγκας τῶν ἀποδήμων τούτων τέκνων του. Τὴν ἐποχὴν ἐκείνην ἡ περιοχὴ Μπενελοὺξ εἶχε μόνον ἕναν Ἕλληνα ἱερέα, τὸν Ἀρχιμανδρίτην Αἰμιλιανὸν Τιμιάδην (τὸν μετέπειτα Μητροπολίτην Σηλυβρίας), ὁ ὁποῖος διηκόνει εἰς τὰς δύο Ἑλληνικὰς Ἐνορίας (τῆς Ἀμβέρσης καὶ τῆς ὁδοῦ Στασσάρ Βρυξελλῶν). Ἐδόθη ἡ ὑπόσχεσις δὲ εἰς τοὺς νέους ἱερεῖς ὅτι θὰ ἠδύναντο νὰ πραγματοποιήσουν μεταπτυχιακὰς σπουδὰς εἰς τὸ Ρωμαιοκαθολικὸν Πανεπιστήμιον τῆς Λουβαίνης. Ὅμως λόγῳ τῆς παντελοῦς ἐλλείψεως κτηρίων καὶ τῶν ὑπολοίπων ἀναγκαίων πρὸς τέλεσιν τῆς Θείας Λειτουργίας καὶ τῶν ἱερῶν Μυστηρίων εἰς τὰς περιοχὰς εἰς τὰς ὁποίας διηκόνουν οἱ νέοι ἱερεῖς, μεταπτυχιακαὶ σπουδαὶ δὲν ἦτο δυνατὸν νὰ πραγματοποιηθοῦν.

Ὁ νέος Ἱερομόναχος Παντελεήμων ἤρχισε τὴν ποιμαντικὴν διακονίαν του εἰς τὴν πόλιν Μόνς, ἀλλὰ συντόμως τοῦ ἀνετέθη ὁλόκληρος ἡ περιοχὴ τοῦ Μπορινάζ. Εἰς τὴν περίοδον πρὸ τῆς Βατικανείου Β´ Συνόδου, ἐγένετο μὲ ἐνθουσιασμὸν δεκτὸς ὑπὸ τῶν Ρωμαιοκαθολικῶν ἱερέων, οἱ ὁποῖοι δὲν ἐπέτρεψαν μόνον νὰ λειτουργῇ εἰς τοὺς Ναούς των, ἀλλὰ τὸν ἐφιλοξένησαν ἐπίσης τὴν περίοδον κατὰ τὴν ὁποίαν δὲν ἦτο ἀκόμη ὠργανωμένος. Τὴν ἐποχὴν ἐκείνην ὅλοι οἱ ὀρθόδοξοι Ἕλληνες οἱ διαβιοῦντες ἐν Δυτικῇ Εὐρώπῃ ὑπήγοντο ἐκκλησιαστικῶς εἰς τὴν Μητρόπολιν Θυατείρων μὲ ἕδραν τὸ Λονδῖνον. Μητροπολίτης Θυατείρων ἦτο ὁ Ἀθηναγόρας Καβάδας. Ἀρχιερατικὸς Ἐπίτροπος διὰ τὸ Βέλγιον ἦτο ὁ Ἀρχιμανδρίτης Αἰμιλιανὸς Τιμιάδης, ὁ ὁποῖος διοργάνωνε συναντήσεις τῶν τεσσάρων νέων ἱερέων διὰ ἀνταλλαγὴν ἀπόψεων ἀδελφικῶς μεταξύ των διὰ τὰ ποιμαντικὰ προβλήματά των.

Ὅτε τὸ 1963 ἡ Μητρόπολις Θυατείρων διηρέθη εἰς τέσσαρας γεωγραφικὰς ἑνότητας, τὸ Βέλγιον ὑπήχθη εἰς τὸν Μητροπολίτην Γαλλίας μὲ πρῶτον Μητροπολίτην τὸν Μελέτιον Καραμπίνην, ὁ ὁποῖος διώρισε τὸν Ἀρχιμανδρίτην Παντελεήμονα Κοντογιάννην Ἀρχιερατικὸν Ἐπίτροπον διὰ τὸ Βέλγιον καὶ Λουξεμβοῦργον. Ἀργότερον, κατὰ τὸ ἔτος 1969 ἡ Ἱερὰ Σύνοδος τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου ἵδρυσε τὴν Ἱερὰν Μητρόπολιν Βελγίου καὶ Ἐξαρχίαν Κάτω Χωρῶν καὶ Λουξεμβούργου, μὲ πρῶτον Μητροπολίτην τὸν ἀπὸ Σελευκείας  Αἰμιλιανὸν Ζαχαρόπουλον, ὁ ὁποῖος διώρισε τὸν Ἀρχιμανδρίτην Παντελεήμονα Πρωτοσύγκελλον τῆς νέας Μητροπόλεως.

Τὸ ἔτος 1974 ὁ Ἀρχιμανδρίτης Παντελεήμων ἐξελέγη ὑπὸ τῆς Ἁγίας καὶ Ἱερᾶς Συνόδου τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου βοηθὸς ἐπίσκοπος τοῦ Μητροπολίτου Βελγίου Αἰμιλιανοῦ, μὲ τὸν τίτλον τῆς πάλαι ποτέ διαλαμψάσης Ἐπισκοπῆς Ἀπολλωνιάδος. Ἡ εἰς ἐπίσκοπον χειροτονία του ἐγένετο τὴν 18ην Αὐγούστου 1974 εἰς τὸ ν Μητροπολιτικὸν Ναὸν τῶν Παμμεγίστων Ταξιαρχῶν Βρυξελλῶν ὑπὸ τοῦ Μητροπολίτου Βελγίου Αἰμιλιανοῦ, μὲ συλλειτουργοὺς τὸν Μητροπολίτην Σουηδίας κ. Παῦλον καὶ τὸν Θεοφιλέστατον Ἐπίσκοπον Σασίμων κ. Ἱερεμίαν (σήμερον Μητροπολίτην Ἀγκύρας). Τὴν 22αν Δεκεμβρίου τοῦ 1982 – μετὰ τὴν μετάθεσιν τοῦ Μητροπολίτου Αἰμιλιανοῦ εἰς τὴν Μητρόπολιν Κώου (Ἑλλάς) – ἐξελέγη ὁ Θεοφιλέστατος Ἐπίσκοπος Ἀπολλωνιάδος κ. Παντελεήμων, Μητροπολίτης Βελγίου. Τὴν ἐνθρόνισίν του ἐτέλεσεν ὁ Μητροπολίτης Γαλλίας Μελέτιος τὸν Ἰανουάριον τοῦ 1983.

Μετὰ τὴν ἐκλογὴν τοῦ Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου κ. Παντελεήμονος ὡς Μητροπολίτου Βελγίου ἡ κατάστασις τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας σταδιακῶς καὶ ἀναποφεύκτως ἀλλάζει. Ἤδη ὀλίγας ἡμέρας μετὰ τὴν ἐκλογήν του προσεκάλεσε διὰ πρώτην φορὰν τὸν Ἀρχιεπίσκοπον Βασίλειον Κριβοσέϊν (Πατριαρχεῖον Μόσχας), καθὼς καὶ τοὺς ἱερεῖς καὶ διακόνους ὅλων τῶν ὀρθοδόξων παρουσιῶν εἰς κοινὸν Ἀρχιερατικὸν Συλλείτουργον εἰς τὸν Μητροπολιτικὸν Ναὸν τῶν Παμμεγίστων Ταξιαρχῶν Βρυξελλῶν. Τοῦτο καθιερώθη ἔκτοτε καὶ ἐγένετο θεσμὸς ὡς ἡ μεγάλη ἑορτὴ τῶν ὀρθοδόξων εἰς τὸ Βέλγιον. Ἐν συνεχείᾳ ἐδραστηριοποιήθη διὰ τὴν ἀναγνώρισιν τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας ὑπὸ τοῦ Βελγικοῦ Κράτους. Ἐσυνέχισε καὶ πολλαπλασίασε τὰς ἐπαφὰς ποὺ εἶχεν ὁ Μητροπολίτης Αἰμιλιανός. Συνεκέντρωσε διαφόρους νομικοὺς συμβούλους μεταξὺ τῶν ὁποίων οἱ Πρωτοπρεσβύτεροι Μάρκ Νικέζ (Marc Nicaise) καὶ Ἰγνάτιος Peckstadt, καὶ ὁ Antoine Van Bruaene. Ἡ ἐντατικὴ προεργασία προεχώρησε τόσον, ὥστε τὸν Μάρτιον τοῦ 1985 ἐπετεύχθη ἡ ἀναγνώρισις τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας ὑπὸ τοῦ Βελγικοῦ Κράτους. Δὲν ἀπέμενε πλεόν παρὰ μόνον ἡ ὑπογραφὴ τῶν σχετικῶν διαταγμάτων ἡ ὁποία ἐγένετο τὸ 1988 διὰ τῶν ὁποίων ὡρίσθη ὅτι «ὁ Μητροπολίτης-Ἀρχιεπίσκοπος τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου Κωνσταντινουπόλεως εἶναι ὁ ἐκπρόσωπος ἁπάσης τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας ἐν Βελγίῳ». Ὁ Μητροπολίτης Παντελεήμων ἦτο πολὺ ἱκανοποιημένος μὲ τὴν ἀπόφασιν ταύτην, διότι τοῦτο ἐπραγματοποιήθη μετὰ ἀπὸ σχετικὴν συμφωνίαν τῶν ὀρθοδόξων ἁπασῶν τῶν παρουσιῶν τῶν ἐγκατεστημένων εἰς τὴν χώραν ταύτην.

Ὅπως εἶναι φυσικὸν ἡ ἀναγνώρισις ηὔξησε καὶ τὴν ἐργασίαν καὶ τὰς φροντίδας διὰ τὴν Ἱερὰν Μητρόπολιν. Ἦτο ἀπαραίτητον ἀκόμη νὰ ἱδρυθοῦν Ἐκκλησιαστικὰ Συμβούλια (Fabriques d’Eglise). Οἱ ἱερατικῶς προϊστάμενοι τῶν Ἐνοριῶν λαμβάνουν πλέον μισθὸν ὑπὸ τοῦ Βελγικοῦ Κράτους. Τοῦτο ἐπέτρεψε τὴν αὔξησιν τῶν ὀρθοδόξων κληρικῶν εἰς τὸ Βέλγιον. Ὅτε ὁ Σεβασμιώτατος κ. Παντελεήμων ἐξελέγη Μητροπολίτης Βελγίου εἶχε ὀκτὼ κληρικούς. Σήμερον εἶναι περίπου πεντήκοντα. Τὸν Σεπτέμβριον τοῦ 1989 ἤρχισεν ἡ διδασκαλία τοῦ Ὀρθοδόξου Θρησκευτικοῦ μαθήματος εἰς τὰ Σχολεῖα τῆς Φλαμανδοφώνου Κοινότητος. Τὸ 1994 ἤρχισαν αἱ πρῶται ραδιοφωνικαὶ καὶ τηλεοπτικαὶ ἐκπομπαὶ ἀπὸ τὸ κρατικὸ ραδιόφωνο καὶ τηλεόρασιν.

Συνεκέντρωσε τὴν προσοχήν του ἐν συνεχείᾳ εἰς τὴν λειτουργικὴν τάξιν κατὰ τὴν λατρείαν. Εἶναι κυρίως ὑπεύθυνος διὰ τὴν πολυπληθῆ Ἑλληνικὴ Παροικία ποῦ ζῇ εἰς τὸ Βέλγιον, ἀλλὰ συγχρόνως προσπαθεῖ νὰ βοηθήσῃ διὰ τὴν ὀργάνωσιν καὶ εὐημερίαν ὅλων τῶν ὀρθοδόξων παρουσιῶν εἰς τὸ Μπενελούξ. Ὁ ἴδιος ἀγκάλιασε τὶς Ἐνορίες τῶν τοπικῶν γλωσσῶν ἐν Βελγίῳ, ὅπως ἐκεῖνες τῆς Γάνδης, τῆς Μπρύζ, τῆς Ὀστάνδης, τοῦ Κουρτραί, τοῦ Χάσελτ, τῆς Ναμύρ, τοῦ Ἔπεν καὶ τοῦ Ἐιντόβεν, καθὼς ἐπίσης καὶ τὴν Ἱερὰν Μονὴν τοῦ Γενεθλίου τῆς Θεοτόκου ἐν Ἄστεν Ὁλλανδίας, ποὺ σήμερον ἀριθμεῖ 4 μονάζουσας. Ἐφρόντισε γιὰ ὅλες αὐτὲς τὶς Ἐνορίες ὡς ἕνας πραγματικὸς πατέρας καὶ καλὸς ποιμήν.

Τὴν 26ην Νοεμβρίου 2013 ὁ Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Βελγίου κ. Παντελεήμων παραιτεῖται διὰ λόγους ὑγείας.