Ποιμαντορικὴ Ἐπιστολὴ Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Βελγίου κ. Ἀθηναγόρου, Ἐξάρχου Κάτω Χωρῶν καὶ Λουξεμβούργου πρὸς τὸν Ἱερὸν Κλῆρον

Θεοφιλέστατε Ἐπίσκοπε Ἀπολλωνιάδος κ. Ἰωακείμ,
Ἀγαπητοὶ πατέρες,

Χριστὸς Ἀνέστη!

Μέσα στὴν Ἀναστάσιμη χαρὰ ἀπευθύνομαι πρὸς ὅλους σας, ἀγαπητοί μου πατέρες! Ἡ ἐμπειρία τῆς Ἀναστάσεως τοῦ Χριστοῦ εἶναι στὸ κέντρο τῆς ζωῆς μας. Ἡ ζωὴ τῶν ὀρθοδόξων χριστιανῶν, ἡ ζωή μας, διαποτίζεται καὶ τρέφεται μὲ τὴν πίστη στὴν Ἀνάσταση, ποὺ εἶναι ἕνα καθημερινὸ Πάσχα. Αὐτὴ ἡ ἐμπειρία τοῦ Πάσχα δὲν εἶναι μόνο ἡ ἀνάμνηση τῆς Ἀναστάσεως τοῦ Χριστοῦ, ἀλλὰ πάνω ἀπ ̓ ὅλα ἡ βίωση τῆς ἀνακαινίσεώς μας καὶ ἡ στέρεη βεβαιότητα τῆς ἐσχατολογικῆς τελειώσεως τῶν πάντων.

Γιὰ νὰ βιώσουμε τὸ Πάσχα, χρειάζεται ἡ συγκεκριμένη ἀποδοχὴ τοῦ Σταυροῦ ὡς μέσου τῆς σωτηρίας, ἡ ἀποδοχὴ τοῦ Σταυροῦ τοῦ Χριστοῦ καὶ τοῦ δικοῦ μας ἑνωμένου μὲ τὸν δικό Του. Ὅταν μελετοῦμε τὸ Εὐαγγέλιο, παρατηροῦμε πόσο δύσκολο ἦταν γιὰ τὸν Κύριο, νὰ πείσει τοὺς ἀποστόλους νὰ ἀποδεχθοῦν τὴν ἀνάγκη αὐτὴ τοῦ Σταυροῦ. Τὸ ἴδιο ἰσχύει καὶ γιὰ μᾶς. Δὲν ἀρκεῖ νὰ πιστεύουμε μὲ ἕναν θεωρητικὸ τρόπο ὅτι ὁ Χριστὸς πραγματοποίησε τὸ ἔργο τῆς Σωτηρίας διὰ τοῦ Σταυροῦ. Πρέπει ἀκόμη νὰ τὸ καταλάβουμε μὲ πραγματικό, συγκεκριμένο τρόπο, μὲ τὸ βλέμμα τῆς καρδιᾶς μας φωτισμένο ἀπὸ τὸ Ἅγιο Πνεῦμα, ὅτι, γιὰ τὸν καθένα μας, ὁ Σταυρός, ἡ ἑκούσια θυσία, εἶναι ὁ μόνος δρόμος πρὸς τὴν Ἀνάσταση, ὅτι ὁ Σταυρὸς περικλείει τὴν δύναμη τῆς Ἀναστάσεως.

Καὶ εἴμαστε πάλι ἐδῶ, σ ̓ αὐτὴ τὴν περίοδο τοῦ κοινοῦ ἀγῶνα. Ναί, βιώνουμε μία κρίση ἄνευ προηγουμένου. Μία κρίση ποὺ πλήττει ὅλη τὴν ἀνθρωπότητα καὶ ποὺ δὲν μπορεῖ νὰ καταπολεμηθῇ ἐν μιᾷ νυκτί. Μία κρίση ποὺ ἐπηρεάζει πολλὲς πτυχὲς τῆς κοινωνίας: τὴν ὑγεία, τὴν κοινωνικὴ ζωή, τὴν οἰκονομία, καὶ κυρίως τὴν θρησκευτικὴ ζωή (λειτουργική).

Συμμεριζόμαστε τὴν φροντίδα τῆς κυβερνήσεως νὰ περιορίσῃ ὅσο τὸ δυνατὸν τὴν διάδοση τῆς πανδημίας. Εἴμαστε πεποισμένοι ὅτι ἡ πνευματικὴ καὶ θρησκευτικὴ διάσταση τοῦ ἀνθρώπου συμβάλλει στὴν εἰρήνη τῆς καρδίας, στὴν δύναμη τῆς ὑπομονῆς, στὴν ἀδελφωσύνη μεταξὺ τῶν ἀνθρώπων, σὲ ὅλη τὴν κοινωνικὴ ζωὴ καὶ κυρίως στὴν ἐκδήλωση κατ’ ἐξοχὴν τῆς σχέσεως τοῦ ἀνθρώπου μὲ τὸν Θεό. Ἡ θρησκευτικὴ ἐλευθερία ἀποτελεῖ δομικὸ στοιχεῖο τῆς δημοκρατικῆς ζωῆς. Πρὸς τοῦτο οἱ ἐκπρόσωποι ὅλων τῶν ἀναγνωρισμένων θρησκειῶν στὸ Βέλγιο ἐζήτησαν νὰ συναντήσουν τὸν ἁρμόδιο Ὑπουργό, Ἀντιπρόεδρο τῆς Κυβερνήσεως καὶ Ὑπουργὸ Δικαιοσύνης καὶ Θρησκευμάτων κ. Koen Geens. Ἡ συνάντηση αὐτὴ πραγματοποιήθηκε τὴν Δευτέρα 4 Μαΐου 2020. Ἀνταλλάξαμε ἀπόψεις μαζί του σὲ ἀνοικτὴ καὶ εἰλικρινῆ συζήτηση. Ὁ Ὑπουργὸς εἶναι ἕτοιμος νὰ ὑποστηρίξῃ τὰ δίκαιά μας, ἀλλὰ μᾶς πληροφόρησε ὅτι δὲν ἔχει τὸ δικαίωμα νὰ ἀποφασίσῃ μόνος του. Τὸ αἴτημα τῆς ἐπαναλειτουργίας τῆς θρησκευτικῆς λατρείας θὰ πρέπει νὰ ἀκολουθήσῃ συγκεκριμένη διαδικασία.

Γνωρίζω καλῶς πόσο οἱ κληρικοὶ καὶ οἱ πιστοί μας ἐπιθυμοῦν τὴν ἐπαναλειτουργία τῆς κοινῆς λατρευτικῆς προσευχῆς. Σᾶς διαβεβαιώνω, ὡς ποιμένας σας, ὅτι εἶμαι ὁ πρῶτος ποὺ ἐπιθυμεῖ τὴν ἐπαναλειτουργία τῆς λατρείας στὶς ἐνορίες μας. Ὡς ὀρθόδοξοι χριστιανοί, ὅπως καὶ οἱ πιστοὶ τῶν ἄλλων ὁμολογιῶν καὶ θρησκειῶν, σεβαστήκαμε καὶ θὰ συνεχίζουμε νὰ σεβόμαστε τὶς ὁδηγίες τῆς Κυβερνήσεως. Ἄν καὶ ζοῦμε δύσκολες συνθῆκες καὶ ἀναστέλλονται εὐλογημένα γεγονότα ποὺ μᾶς ἑνώνουν καὶ σωματικά, πρέπει νὰ διπλασιάσουμε τὶς προσπάθειές μας γιὰ νὰ ἑνωθοῦμε πνευματικὰ μὲ τὴν προσευχή. Γι ̓ αὐτὸ καὶ ἀναμένοντας τὴν ἐπαναλειτουργία τῆς θείας λατρείας, σᾶς ἐνθαρρύνω νὰ συνεχίσετε νὰ χρησιμοποιεῖτε τὰ ἀπαραίτητα μέσα γιὰ νὰ κρατάμε ζωντανὴ τὴν ζωὴ τῶν χριστιανῶν μας.

Τώρα πρέπει νὰ προετοιμαστοῦμε γιὰ τὴν ἐπαναλειτουργία τῆς λατρείας καὶ αὐτὸ σημαίνει, ὅτι πρέπει νὰ εἴμαστε ἕτοιμοι νὰ ἀνταποκριθοῦμε σὲ μία σειρὰ ἀπαιτουμένων (vademecum) γιὰ τὴν ἀσφάλεια τῆς δημόσιας ὑγείας. Οἱ ἀρχηγοὶ τῶν θρησκειῶν προετοίμασαν ἕνα προσχέδιο μὲ κατάλογο, ποὺ θὰ βρῆτε συνημμένα, γιὰ νὰ ἔχετε μία ἰδέα γιὰ τὸ πῶς πρέπει νὰ προετοιμαστοῦμε.

Κατὰ τὴν διάρκεια τῆς συναντήσεως μὲ τὸν Ὑπουργὸ Δικαιοσύνης, ὁ Ὑπουργὸς μᾶς εἶπε ὅτι ἀρχικά (ἀπὸ σήμερα) οἱ ἐκκλησίες θὰ μποροῦσαν νὰ εἶναι ἀνοικτὲς γιὰ ἀτομικὴ σιωπηλὴ προσευχή. Πρὸς τοῦτο πρέπει νὰ γίνουν σεβαστὰ ὅσα καταγράφονται στὸ ἀναφερθὲν ‘vademecum’. Θὰ εἶναι γιὰ ὅλους μας ἕνα πρῶτο τέστ, μία ἄσκηση. Ἀλλὰ ἄς εἴμαστε σαφεῖς, δὲν πρόκειται γιὰ λατρεία, ἀλλὰ γιὰ σύντομο χρόνο ἀτομικῆς προσευχῆς.

Νομίζω ὅτι δὲν καταλαβαίνουν ὅλοι πόσο δύσκολο εἶναι γιὰ ἕναν Ἐπίσκοπο νὰ λέγῃ στοὺς κληρικούς του νὰ μὴ τελοῦν τὴ Θεία Εὐχαριστία, ποὺ εἶναι τὸ κέντρο τῆς ζωῆς μας, τὸ κέντρο τῆς χριστιανικῆς μας ὑπάρξεως, καὶ χωρὶς τὸ ὁποῖο αἰσθανόμαστε ὅτι στερούμαστε τὸ σπουδαιότερο: τὴν κοινωνία μὲ τὸν Κύριο καὶ Σωτῆρα μας Ἰησοῦ Χριστό!

Σᾶς πληροφορῶ ὅτι εἶμαι ὁ πρῶτος ποὺ ὑποφέρει! Ἀλλὰ ἔπρεπε νὰ ἀναλάβω τὶς εὐθύνες ποὺ μοῦ ἀνέθεσε ἡ Ἐκκλησία. Νὰ σᾶς καθοδηγήσω μὲ ἀπόλυτη ἀσφάλεια στὸν δρόμο τοῦ Χριστοῦ. Καὶ μάλιστα, χρειαζόμαστε ὁπωσδήποτε τὴν οὐράνια τροφή. Δὲν ὑπάρχει ἀμφιβολία. Αὐτὸ πιστεύουμε, γι ̓ αὐτὸ ζοῦμε, αὐτὸ διακηρύσσουμε! Ἀλλὰ ἡ Μήτηρ Ἐκκλησία, τὸ Οἰκουμενικό μας Πατριαρχεῖο, μᾶς ζήτησε νὰ σεβαστοῦμε τὰ μέτρα τῶν ἀντιστοίχων κυβερνήσεων καὶ αὐτὸ ἀκριβῶς κάνουμε γιὰ τὸ καλὸ ὅλων.

Συγκινήθηκα διαβάζοντας τὰ λόγια ποὺ εἶπε ἕνας ὀρθόδοξος ἱεράρχης πρὸς τὸ ποίμνιό του, ἀναλογιζόμενος τὶς ἀντίθετες ἀπόψεις: «Προτιμῶ νὰ μὲ καταδικάσετε τώρα γιὰ τὴν ἀπόφασή μου νὰ ἀναστείλουμε τὴν συνήθη ἐκκλησιαστική μας ζωή, παρὰ νὰ μὲ καταριέστε ἀργότερα μπροστὰ στὰ φέρετρα τῶν οἰκείων σας, ποὺ θὰ περιφέρονται στοὺς δρόμους σὰν καρπὸς τῆς ἀνυπακοῆς σὲ ἐκείνους ποὺ εἶναι οἱ πολιτικὲς καὶ ἐκκλησιαστικὲς Ἀρχές».

Ἄς ἔχουμε λίγο ἀκόμη ὑπομονὴ καὶ εἶμαι βέβαιος ὅτι μὲ τὶς πρεσβεῖες τῆς Παναγίας καὶ Μητέρας τοῦ Θεοῦ, τοῦ Ἁγίου Ζωσιμᾶ καὶ τῆς Ἁγίας Μαρίας τῆς Αἰγυπτίας, θὰ ὑπερβοῦμε τὸ τελευταῖο δύσκολο στάδιο αὐτῆς τῆς πανδημίας, βέβαιοι ὅτι ὁ Θεὸς θὰ μᾶς ἐνισχύσῃ στὴν ἐλπίδα καὶ στὴν ἀγάπη, στὴν πίστη καὶ στὴν δύναμη!

Μὲ ὅλη μου τὴν πατρικὴ ἀγάπη ἐν Χριστῷ Ἀναστάντι!
Ἐν Βρυξέλλαις, ἐν τῇ Ἱερᾷ Μητροπόλει, τῇ 7ῃ Μαΐου 2020.

† ὁ Βελγίου Ἀθηναγόρας