Ἐνορία Ἀρχιστρατήγων Μιχαὴλ καὶ Γαβριὴλ, Ixelles

Ἱστορικὸν

Ἡ ἐπίσημος ἵδρυσις τῆς Ἐνορίας ἀνάγεται εἰς τὸ ἔτος 1926 χάρις εἰς τὴν πρωτοβουλίαν τῆς «Ἀδελφότητος Ἑλληνίδων Κυριῶν Βρυξελλῶν». Ὅμως αἱ προσπάθειαι ἱδρύσεως Ἑλληνορθοδόξου Ἐνορίας εἰς τὰς Βρυξέλλας εἰσίν κατὰ πολὺ παλαιότεραι καὶ ὀφείλονται εἰς τὸν τότε Ἱερατικῶς Προϊστάμενον τῆς Ἀμβέρσης, Ἀρχιμανδρίτην Γεννάδιον Θέμελην. Ὁ ἀρχιμανδρίτης οὗτος κατέβαλλε φιλοτίμους προσπαθείας, σχετικὰς μὲ τὴν ὀργάνωσιν ἀρχικῶς Ἑλληνικῆς Κοινότητος εἰς τὰς Βρυξέλλας καὶ μὲ τὴν ἐν συνεχείᾳ ἵδρυσιν ἐνορίας. Ὑπὸ τὴν καθοδήγησιν αὐτοῦ, οἱ Ἕλληνες τῶν Βρυξελλῶν ἵδρυσαν, κατὰ τὸ ἔτος 1906, τὴν «Ὀρθόδοξον Ἑλληνικὴν Κοινότηταν Βρυξελλῶν», ἡ ὁποία ὑπέβαλεν τὸ Καταστατικόν της πρὸς ἔγκρισιν εἰς τὴν Ἑλλάδαν. Ἡ Κοινότης αὕτη τελικῶς διελύθη ἄνευ οὐδενὸς ἴχνους μαρτυροῦντος τὴν ὑπόστασιν αὐτῆς. Ἐν ἔτει 1920 ἱδρύθησαν εἰς Βρυξέλλας δύο ἕτεροι ἑλληνικοὶ σύλλογοι, οἱ ὁποῖοι παρὰ τὰς καταβληθεῖσας ἐνεργείας δὲν κατώρθωσαν νὰ ὀργανώσωσιν ἐνορίαν. Ὁ τότε ἐφημέριος τῆς Ἀμβέρσης, Ἀρχιμανδρίτης Πατρίκιος Κωνσταντινίδης, ἐστράφη διὰ βοήθειαν πρὸς τὰς Ἑλληνίδας Κυρίας τῶν Βρυξελλῶν, ἐκ τῶν ὁποίων δώδεκα τὸν ἀριθμὸν ἀνταποκρινόμενες εἰς τὸ κάλεσμα τοῦ ἱερέως ἐσύστησαν τὴν 1ην Ἰουνίου 1926 τὴν «Ἀδελφότηταν Ἑλληνίδων Κυριῶν». Ὁ πρωταρχικὸς σκοπὸς τῆς συστάσεως αὐτῆς ἦτο νὰ ἀποτελέσῃ τὸ ἐκ τοῦ νόμου ἀπαιτούμενον νομικὸν πρόσωπον διὰ τὴν ἀγορὰν ἀκινήτου, τὸ ὁποῖον ἐν συνεχείᾳ θὰ ἐχρησιμοποιεῖτο ὡς ναός.

Τὸ ἱδρυτικὸν ἔγγραφον τῆς Ἀδελφότητος φέρει ὡς ἡμερομηνίαν τὴν 8ην Ἰανουαρίου 1926, καὶ ὑπογράφεται τόσον ὑπὸ τοῦ Ἀρχιμανδρίτου Πατρικίου Κωνσταντινίδου ὅσον καὶ ὑπὸ τῶν κυριῶν Εἰρ. Ἀντωνοπούλου, Ἑλ. Ἀντωνοπούλου, Β. Τζανῆ, Ἀ. Καμπουροπούλου, Μ. Καραπαναγιώ- του, Γ. Κλήμη, Κ. Κλήμη, Φ. Καρούσου, Ὑπ. Ζηρίνη, Ἐ. Ἀρζόγλου, Σ. Χατζηδότου, Ἑλ. Παπαδημη- τρίου, Ε. Κυριαζῆ, Μ. Τομπρώφ, Δ. Γκαρίπη, Ἰ. Ἀρζόγλου καὶ Ἴριδας Τομπρώφ.

Εἰς τὴν αὐτοῦ Εἰσαγωγὴν τὸ Καταστατικὸν τῆς Ἀδελφότητος ἀνέφερεν: «Σήμερον ἡμέραν τῆς ἑβδομάδος Παρασκευὴν καὶ ὥραν πέμπτην, τοῦ μηνὸς Ἰανουαρίου ὀγδόην, τοῦ Σωτηρίου ἔτους χιλιοστοῦ ἑννεακοσιοστοῦ εἰκοστοῦ ἕκτου, ἐν τῇ Αἰθούσῃ τῆς Βελγικῆς Ἑταιρείας Νεοελληνικῶν Σπουδῶν ἐν Βρυξέλλαις, τῇ προσκλήσει τοῦ Ἱερατικῶς Προϊσταμένου τῆς ἐν Ἀμβέρσῃ Ἑλληνικῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας Ἀρχιμανδρίτου Πατρικίου, συνῆλθον αἱ κάτωθι ὑπογεγραμμέναι Ἑλληνίδες, αἵτινες ἀφοῦ ἤκουσαν τὴν γενομένην εἰσήγησιν ὑπὸ τοῦ εἰρημένου Ἀρχιμ. Πατρικίου, τὴν ἀνάγνωσιν Ἐγκυκλίου ἐπιστολῆς τοῦ Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Θυατείρων κ. Γερμανοῦ, περὶ συστάσεως εὐκτηρίου οἴκου, ἀπεφάσισαν ὁμοθύμῳ γνώμῃ, τὴν πραγμάτωσιν τοῦ Ἱεροῦ τούτου ἔργου …». Τὸ ἱδρυτικὸν Καταστατικόν, εἰς γαλλικὴν μετάφρασιν, ἐδημοσιεύθη εἰς τὴν ὑπ’ ἀριθ. 482 Ἐφημερίδαν τῆς Κυβερνήσεως (Moniteur Belge) τῆς 10ης Ἰουλίου 1926.

Τὰ μέλη, ἅτινα ἐνεγράφησαν εἰς τὴν Ἀδελφότηταν, ἀνῆλθον εἰς τεσσαράκοντα. Προταρχικὸν μέλημα αὐτῶν ἦτο ἡ ἐπιλογὴ καὶ ἡ χάραξις τῶν ἐνεργειῶν ἐκείνων, αἵτινες θὰ ἐπέτρεπον εἰς αὐτὰς νὰ προβῶσιν εἰς τὴν συλλογὴν τῶν ἀναγκαίων χρηματικῶν ποσῶν διὰ τὴν ἀπόκτησιν ναοῦ. Αἱ συντονισμέναι ἐνέργειαι τῆς Ἀδελφότητος ἀπέφερον κατόπιν προσφορῶν τῶν μελῶν τῆς τότε μικρᾶς Ἑλληνικῆς Παροικίας, τὸ σεβαστόν, διὰ τὴν ἐποχὴν ἐκείνην, ποσὸν τῶν 170.000 βελγικῶν φράγκων. Διὰ τῶν χρημάτων αὐτῶν ἡ Ἀδελφότης, τὴν 7ην Φεβρουαρίου 1933 προέβη εἰς τὴν ἀγορὰν τριορόφου ἀκινήτου εὑρισκομένου ἐπὶ τῆς Rue de Stassart 92, τοῦ Δημοτικοῦ Διαμερίσματος Ixelles τῶν Βρυξελλῶν, τὸ ἰσόγειον τοῦ ὁποίου διεμορφώθη ἐν συνεχείᾳ εἰς ἱερὸν ναόν, ὅστις ἠφιερώθη εἰς τοὺς Ἀρχαγγέλους Μιχαὴλ καὶ Γαβριήλ. Ὁ πρῶτος ὄροφος τοῦ οἰκήματος ἐχρησίμευεν εἰς τὴν λειτουργίαν σχολείου, ἐνῷ οἱ ἕτεροι διὰ κατοικίαν τοῦ ἱερέως καὶ ἐνοριακὰ γραφεῖα.

Τὸν Ἀπρίλιον μῆνα τοῦ ἰδίου ἔτους, ὁ Μητροπολίτης Θυατείρων Γερμανὸς ἐτέλεσεν τὰ θυρανοίξια τοῦ Ἱεροῦ Ναοῦ, μὲ παρόντας, ἐκτὸς τῶν μελῶν τῆς Ἀδελφότητος, τὸν Ἐπιτετραμμένον τῆς Ἑλληνικῆς Πρεσβείας, τὸν Πρέσβυν τῆς Βουλγαρίας, τὸν ἀντιπρόσωπον τῆς Ρωσικῆς Ἐκκλησίας. Ἀνάδοχος τοῦ ναοῦ ἦτο ὁ ἔμπορος Ἰ. Κλήμης. Ἡ Ἀδελφότης ἀνέλαβε τὴν συντήρησιν αὐτοῦ καὶ τὰς ἀμοιβὰς τοῦ ἱερέως, ὅστις κατὰ τακτὰ χρονικὰ διαστήματα ἤρχετο ἐξ Ἀμβέρσης διὰ νὰ τελέσῃ τὴν Θείαν Λειτουργίαν καὶ τὰς λοιπὰς Ἱεροπραξίας. Κατὰ τὴν διάρκειαν τῆς Γερμανικῆς κατοχῆς ὁ ναΐσκος πλουτίζεται διὰ εἰκονοστασίου, τὸ ὁποῖον μεταφέρεται ἐξ Ἑλλάδος εἰς τὰς Βρυξέλλας, αἱ εἰκόναι τοῦ ὁποίου ἐφιλοτεχνήθησαν ὑπὸ τοῦ γνωστοῦ ἁγιογράφου Δημητρίου Σ. Πελεκάση.

Ἡ Ἀδελφότης, ἐκτὸς τοῦ πρωταρχικοῦ της στόχου, ὁ ὁποῖος ἦτο ἡ ἀπόκτησις καὶ λειτουργία ναοῦ, ἐν συνεχείᾳ προέβη εἰς τὴν ὑλοποίησιν τοῦ δευτέρου, ὅστις ὑπῆρξεν ἡ συνδρομὴ αὕτης ὡς ἀρωγοῦ διὰ τὴν ἀνακούφησιν καὶ περίθαλψιν τῶν ἐχόντων ἀνάγκην καὶ πασχόντων Ἑλλήνων συμπατριωτῶν.

Μετὰ τὴν λήξιν τοῦ πολέμου ἡ Ἐνορία ἐπανῆλθεν εἰς τοὺς πρὸ αὐτοῦ ρυθμούς της. Ὁ Ἱερὸς Ναὸς παρέμενεν ὑπὸ τὸν ἔλεγχον τῆς Ἀδελφότητος Ἑλληνίδων Κυριῶν, τὰ μέλη τῆς ὁποίας ἕως τὸ ἔτος 1944 δὲν ὑπερέβησαν τὰ τεσσαράκοντα καὶ ἑπτά, ἀλλὰ παρετηρεῖτο γενικῶς αὐξητικὴ τάσις. Ἐν ἔτει 1950 τὰ μέλη της ἀνήρχοντο εἰς ὀγδοήκοντα καὶ δύο.
Ἡ ἐκκλησιαστικὴ ἐν Βελγίῳ κατάστασις ἤλλαξεν ἄρδην κατὰ τὰς ἑπομένας δεκαετίας. Τὸ κράτος τοῦτο μετὰ τὸν πόλεμον προέβη εἰς μαζικὴν εἰσαγωγὴν ἐργατικῶν χειρῶν διὰ τὴν ἐξόρυξιν ἄνθρακος. Ἡ διακρατικὴ Ἑλληνοβελγικὴ Συμφωνία διὰ τὴν στρατολόγησιν Ἑλλήνων ἐργατῶν ὑπεγράφη κατὰ τὸ ἔτος 1957. Εἶναι γεγονὸς ὅτι, δύο χρόνους πρὸ τῆς προαναφερθείσης χρονολογίας, δηλαδὴ ἐν ἔτει 1955, εἴχον ἀρχίσει νὰ καταφθάνωσιν Ἕλληνες ἐργάται.
Τὸ Ἐκκλησιαστικὸν Συμβούλιον τῶν Κυριῶν, διὰ τῆς συμπαραστάσεως τοῦ Ἱερατικῶς Προϊσταμένου, διοργανώνει ἔργα φιλανθρωπίας, προκειμένου νὰ βοηθήσῃ τοὺς μετὰ τὸ ἔτος 1962 ἀφιχθέντας Ἕλληνας. Οὗτοι ἐγκαταλείποντες τὰς ἐπαρχίας τοῦ Βελγίου ἐγκαθίστανται εἰς Βρυξέλλας τόσον πρὸς ἀναζήτησιν ἑνὸς καλυτέρου μέλλοντος ὅσον καὶ πρὸς ἀποφυγὴν τῆς ἐντὸς τῶν ἀνθρακωρυχείων ἐπικινδύνου ἐργασίας. Ἡ συμπαράστασις, ἡ ἐνίσχυσις τῶν ἀδυνάτων οἰκονομικῶς οἰκογενειῶν, αἱ ἐπισκέψεις εἰς νοσηλευτικὰ ἱδρύματα, εἰς φυλακάς, αἱ μεταφράσεις καὶ ἡ διδασκαλία τῆς Ἑλληνικῆς γλώσσης, εἶναι ἔργον, τὸ ὁποῖον στέφεται ὑπὸ πλήρους ἐπιτυχίας. Εἶναι πάμπολλαι αἱ περιπτώσεις, καθ’ ἅς ἡ Ἐνορία τῆς Stassart βοηθεῖ φοιτητάς, ἀποστέλλει εἰς Ἑλλάδα δέματα ἐμπεριέχοντα φάρμακα, τρόφιμα καὶ εἴδη ρουχισμοῦ· ἐνισχύει, διὰ τῆς διενεργείας ἐράνων, τὸν Ἑλληνικὸν Ἐρυθρὸν Σταυρὸν καὶ σεισμοπαθεῖς· ἐξυπηρετεῖ προσέτι ἀσθενεῖς, οἵτινες ἔρχομενοι ἐξ Ἑλλάδος ἐνοσηλεύοντο εἰς τὰ βελγικὰ νοσηλευτικὰ ἱδρύματα κ.λπ.

Ἐπειδὴ ἡ ἄφιξις Ἑλλήνων μεταναστῶν εἰς τὰς Βρυξέλλας κατὰ τὴν διάρκειαν τῆς δεκαετίας τοῦ 1950 ἐπροκάλει συμφόρησιν εἰς τὸν Ἱερὸν Ναόν, ὁ Μητροπολίτης Γαλλίας Μελέτιος, εἰς τὴν δικαιοδοσίαν τοῦ ὁποίου εἶχεν περιέλθει, ὡς Ἐξαρχία, τὸ Βέλγιον, ἐπέτυχε νὰ παραχωρηθῇ εἰς τοὺς Ἕλληνας ὁ εὐρύχωρος ναὸς τῶν Φλαμανδῶν Ἰησουϊτῶν ἐπὶ τῆς Avenue de Stalingrad 34, ὅστις ἀντικατέστησεν, ὡς ἐνοριακὸς ναός, αὐτὸν τῆς ὁδοῦ Stassart, μὲ τὴν ὑποχρέωσιν τῆς Ἀδελφότητος νὰ συντηρῇ καὶ τοὺς δύο ναούς. Εἰς τὴν ἐπιτυχὴν ἔκβασιν τῆς παραχωρήσεως τοῦ ναοῦ εἰς τοὺς Ἕλληνας Ὀρθοδόξους, ἰδιαίτερον ρόλον διεδραμάτισαν ὁ τότε Ἀρχιδιάκονος τῆς Μητροπόλεως Γαλλίας Στέφανος Χαραλαμπίδης (νῦν Μητροπολίτης Ταλλίνης καὶ πάσης Ἐσθονίας) καὶ ὁ Ἀρχιμανδρίτης Παντελεήμων Κοντογιάννης (μετέπειτα Μητροπολίτης Βελγίου), ὁ ἀποσταλεὶς κατὰ τὸ ἔτος 1957 ἐκ τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου ὡς ἐφημέριος διὰ τοὺς Ἕλληνας μετανάστας τοῦ νοτίου Βελγίου καὶ τῆς βορείου Γαλλίας. Τὴν Κυριακὴν τῶν Βαΐων τοῦ ἔτους 1965 ἐτελέσθη εἰς τὸν Ἱερὸν Ναὸν τῆς Avenue de Stalingrad ἡ πρώτη Θεία Λειτουργία.

Ἐν ἔτει 1969, ἅμα τῇ συστάσει τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως Βελγίου, ὁ πρῶτος Μητροπολίτης αὐτῆς Αἰμιλιανὸς Ζαχαρόπουλος ἐχρησιμοποίησεν τὸν πρῶτον ὄροφον τοῦ οἰκοδομήματος τῆς ὁδοῦ Stassart ὡς γραφεῖα τῆς Μητροπόλεως.

Κατὰ τὴν διάρκειαν τοῦ ἔτους 1973 ὁ Ἱερὸς Ναὸς τῆς Avenue de Stalingrad κατέστη ἐνοριακός, ἐνῷ εἰς τὸν τῆς ὁδοῦ Stassart ἐτελοῦντο πλέον μόνον αἱ Ἀκολουθίαι τῶν καθημερινῶν καὶ τὰ Μυστήρια. Ἐξαιτίας τῆς ρήξεως τῶν σχέσεων τοῦ Μητροπολίτου Αἰμιλιανοῦ μετὰ τῆς Ἀδελφότητος Ἑλληνίδων Κυριῶν ὁ ναὸς τῆς Stassart ἔπαυσε νὰ λειτουργῇ κατὰ τὸ ἔτος 1974.

Ἀπὸ τῆς ἐκλογῆς τοῦ Ἐπισκόπου Παντελεήμονος Κοντογιάννη ὡς Μητροπολίτου Βελγίου, τὸ ἔτος 1982, ἔλαβον χώραν αἱ ἐπισκευαστικαὶ ἐργασίαι τοῦ κτηρίου τοῦ ἱστορικοῦ ναοῦ. Τὴν χρονικὴν ταύτην περίοδον παρεχωρήθη ὑπὸ τῆς Ἀδελφότητος Ἑλληνίδων Κυριῶν Βρυξελλῶν τὸ οἰκοδόμημα τῆς ὁδοῦ Stassart εἰς τὴν Ἱερὰν Μητρόπολιν Βελγίου. Μετὰ τὴν Ἀναγνώρισιν τῆς ἐν Βελγίῳ Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας (1985) ἡ ἀνεγνωρισμένη πλέον Ἐνορία ἤρχισεν ἐκ νέου νὰ λειτουργῇ ἀπὸ τοῦ ἔτους 1989. Πρῶτος Ἱερατικῶς Προϊστάμενος αὐτῆς ἐτοποθετήθη ὁ Ἀρχιμανδρίτης Ἐμμανουὴλ Ἀδαμάκης (νῦν Μητροπολίτης Γαλλίας).

Μετὰ τὴν περαίωσιν τῶν ἔργων ἀνακαινίσεως ἐτελέσθησαν τὰ έγκαίνια τὴν 11ην Νοεμβρίου 1995. Ἔκτοτε ἤρχισεν ἡ ἐκ νέου συγκρότησις τῆς Ἐνορίας, ἡ ὁποία συνεχίζεται ἄχρι τῆς σήμερον. Ἐγένοντο νέαι ἐπισκευαστικαὶ παρεμβάσεις εἰς τὸ κτήριον ἐντὸς τῶν πλαισίων τῶν οἰκονομικῶν δυνατοτήτων αὐτῆς. Ἀπὸ τὰς ἀρχὰς τοῦ ἔτους 2000 λειτουργεῖ τὸ Κατηχητικὸν Σχολεῖον εἰς ἰδιαιτέραν αἴθουσαν, καταλλήλως διαμορφωμένην.

Διατελέσαντες Κληρικοὶ
– Ἀρχιμανδρίτης Πατρίκιος Κωνσταντινίδης, (1926-1952).
– Ἀρχιμανδρίτης Αἰμιλιανὸς Τιμιάδης (μετέπειτα Μητροπολίτης Σηλυβρίας – 1952-1959).
– Ἀρχιμανδρίτης Παντελεήμων Κοντογιάννης (μετέπειτα Μητροπολίτης Βελγίου – 1959- 1964).
– Ἀρχιμανδρίτης Σάββας Ἀχιλλέως (1964-1969).
– Πρωτοπρεσβύτερος Ἰωακεὶμ Λημνιούδης (1969-1970).
– Ἀρχιμανδρίτης Ἐμμανουὴλ Ἀδαμάκης (νῦν Μητροπολίτης Γαλλίας – 1989-1996).
– Οἰκονόμος Σπυρίδων Ἀντωνίου (1996-1999).
– Πρωτοπρεσβύτερος Σπυρίδων Ἀποστολάκης (1996-2017).

Ἐν ἐνεργείᾳ Κληρικὸς
– Ἱερατικῶς Προϊστάμενος: Πρωτοπρεσβύτερος τοῦ Οἰκουμενικοῦ Θρόνου Σταῦρος Τριανταφύλλου, (ἀπὸ 2017 μέχρι τῆς σήμερον).