XIIIe CONGRES VAN DE ORTHODOXE KERK IN WEST-EUROPA

Amiens – Het XIIIe Congres van de Orthodoxe Kerk in West Europa werd gehouden van 30 april tot 3 mei 2009 te Amiens (Frankrijk), rond het thema: ”De Schepping in onze handen gelegd”. Méér dan 700 deelnemers, waarvan vele jongeren, komende uit verschillende landen van Europa – zowel uit het Westen (België, Groot-Brittannië, Griekenland, Nederland, Duitsland, Zwitserland, Italië, Spanje) als uit Oosten (Rusland, Oekraïne, Roemenië, Bulgarije, Georgië) – hebben er elkaar ontmoet in een harmonieuze en vreugdevolle atmosfeer en er hun integratie en hun roeping om het apostolisch geloof in de schoot van de Westerse samenleving te beleven herbevestigd. Vier plenaire conferenties, drie ronde tafelgesprekken en een twintigtal ateliers stonden de deelnemers toe om na te denken over het wezen zelf van de Kerk en de uitdagingen waartoe zij geroepen is, dit – zoals de Liturgie het zegt – “voor het leven van de wereld”. Alle jurisdicties aanwezig in West Europa waren er vertegenwoordigd. De deelnemers waren zeer tevreden over de kwaliteit van de bijeenkomsten, over de ernst en de sereniteit van de debatten, maar ook over de vernieuwing van de generaties en de behandelde thema’s. Het congres heeft zich duidelijk uitgesproken over de vier plenaire conferenties (die simultaan vertaald werden in het Frans, Engels, Duits en Nederlands).

De eerste conferentie werd gehouden door Michel Stavrou, professor van dogmatische theologie aan het Orthodox Theologisch Instituut Sint-Sergius te Parijs, met als thema “Het mysterie van de Schepping”. Deze conferentie heeft het algemene thema van het congres belicht. In een zeer beknopte uiteenzetting heeft hij eerst en vooral lezing gegeven over “De roeping van de mens” in de schoot van de Schepping, een roeping waarvan de voltooiing is gerealiseerd door de Incarnatie en de Verrijzenis. Hij onderlijnde heel sterk hoezeer de dag van vandaag “de ecologische crisis schijnt te resulteren in twee gangbare theologische factoren: de verbanning van God, en de verwijdering van de mens uit deze wereld”. “In het licht van ons geloof in de verrezen Christus zijn wij niet alleen aangesproken over onze wijze van leven in de wereld – zich onze gemeenschappelijke en persoonlijke tekorten realiserend – , maar ook worden wij opgeroepen om een intensere eucharistische houding aan te nemen ten overstaan van de mensen en de wereld” bevestigde hij nog, voordat hij een “filokalische weg als spirituele weg” voorstelde om het geschonden beeld van de mens te herstellen en de ganse schepping te heiligen. Hierbij vertrok hij telkens vanuit een bijbelse en patristische benadering. Peter Bouteneff, professor aan het Instituut Sint Vladimirs te New York heeft zijn uiteenzetting gecentreerd rond de menselijke conditie die getekend is door de oorspronkelijke val, maar geschapen als beeld van God. In de Derde Conferentie heeft Elisabeth Theokritoff, docente aan het Instituut van Orthodoxe Studies te Cambridge (Groot-Britannië) aangetoond hoe de Kerk een bijdrage kan leveren aan het hedendaags ecologisch bewustzijn. Ten slotte, de vierde conferentie, uitgesproken door Bertrand Vergely, hoogleraar aan het Instituut voor Politieke Studies te Parijs en aan het Orthodox Theologisch Instituut Sint-Sergius, ging over het thema “Naar de transfiguratie van het alledaagse”.

Op vrijdag 1 mei 2009 werd er ook een herdenkingsavond gehouden met getuigenissen ter nagedachtenis van Olivier Clément, groot orthodox theoloog en professor emeritus aan het Instituut Sint-Sergius.

Dit XIIIe Congres werd georganiseerd op initiatief van de Orthodoxe Fraterniteit in West-Europa onder het voorzitterschap van Zijne Eminentie Metropoliet Emmanuel van Frankrijk, Exarch van het Oecumenisch Patriarchaat en Voorzitter van de Assemblee van Orthodoxe Bisschoppen in Frankrijk. Tijdens de slotbijeenkomst heeft hij lezing gedaan van de boodschap van Zijne Alheiligheid de Oecumenische Patriarch Bartholomeos (zie bijlage).

De Orthodoxe Fraterniteit spant zich in om de Orthodoxen in West-Europa – die nogal versnipperd zijn – bij elkaar te brengen, en ze waakt erover dat er van tijd tot tijd mogelijkheden worden geschapen tot herbronning en gebed. Dit, om beter te kunnen getuigen in de wereld van vandaag, die zich al te dikwijls niet meer bewust is van Gods aanwezigheid in de wereld, of die weerstaat aan Zijn Genade.

Dit gevoel van éénheid en universaliteit hebben de deelnemers aan het XIIIe Orthodox Congres in West-Europa op een intense wijze kunnen beleven tijdens de Goddelijke Liturgie op zondag, feest van de éénheid en de verbondenheid, voorgegaan door Metropoliet Emmanuel van Frankrijk, en omringd van Aartsbisschop Gabriël van Komana (Oecumenisch Patriarchaat – Parijs), Metropoliet Serafim (hiërarch van het Roemeens Patriarchaat in Duitsland) en van de Bisschoppen Basil van Amfipolis (Oecumenisch Patriarchaat – Oxford) en Athenagoras van Sinope (Oecumenisch Patriarchaat – België) en omringd door 6 priesters en 4 diakens. De Liturgie werd gevierd in verschillende talen.

De Liturgie van 1 mei werd gecelebreerd door Metropoliet Joseph, hiërarch van het Roemeens Patriarchaat in Frankrijk.

Verschillende stands gaven informatie in verband met de Orthodoxie in Europa. Er was ook een boekenstand die ruim voorzien was van orthodoxe werken. Het cafetaria vormde een informeel ontmoetingspunt waar men in een ontspannen sfeer elkaar kon ontmoeten. Dergelijk congres is ook de plaats waar vriendschappelijke relaties worden aangeknoopt met mensen uit gans Europa: een onvergelijkbare rijkdom.

De Rooms-katholieke aanwezigheid werd onderlijnd door de persoon van de Bisschop van Amiens, Mgr Jean-Luc, en verschillende priesters en leken.

Op het einde van het Congres hebben de deelnemers een boodschap gestuurd naar Zijne Alheiligheid de Oecumenische Patriarch Bartholomeos: “Wij zijn verenigd rondom onze bisschoppen in de vreugde van de Verrijzenis om samen te bidden en na te denken over een brandend actueel thema: “De Schepping in onze handen gelegd”. “Samen hebben wij de kerkelijke eenheid beleefd (….). Morgen echter keren we terug naar onze parochies die gekenmerkt zijn door hun verscheidenheid van jurisdicties, de wederzijdse onwetendheid, wij lijden des te meer onder de discrepantie die er binnen de katholieke eenheid – die wij hebben beleefd – bestaat, en de ontreddering en de passiviteit van onze kerkelijke realiteiten welke wij vanaf het eerste congres te Annecy in 1971 aan de kaak stellen”, aldus de verklaring. “Wij zijn werden geïnformeerd over het feit dat binnen enkele weken te Genève een voorbereidende préconciliaire vergadering zal gehouden worden die de moeilijke vraag zal behandelen over de organisatie van de orthodoxe aanwezigheid in het Westen. Wij stellen onze hoop op onze bisschoppen opdat deze organisatie conform zou gebeuren met de ecclesiologie van communio die wij belijden en die wij zojuist drie dagen hebben mogen beleven”, aldus nog de verklaring, die er nog aan toevoegt: “Wij vragen u met aandrang te luisteren naar deze boodschap en de ontreddering die zij uitdrukt en wij vragen u dat onze verwachtingen direct in beschouwing zou mogen worden genomen”.

De bijeenkomst werd afgesloten met een pelgrimstocht naar de Kathedraal van Amiens alwaar de relikwie (schedel) van de Heilige Johannes de Doper werd vereerd. Deze was meegenomen vanuit Konstantinopel door de Latijnen tijdens de 4e Kruistocht (1204).