METROPOLIET ATHENAGORAS IS ALS AFGEVAARDIGDE VAN DE OECUMENISCHE PATRIARCH TUSSENGEKOMEN OP DE BISSCHOPPENSYNODE VAN DE KATHOLIEKE KERK

Vanmiddag is Zijne Eminentie Metropoliet Athenagoras van België, als vertegenwoordiger van de orthodoxe Kerk in België en afgevaardigde van het Oecumenisch Patriarchaat van Constantinopel, mogen tussenkomen in de debatten van de bisschoppensynode van de katholieke Kerk. Als “broederlijke afgevaardigde” heeft hij vier minuten gekregen om het standpunt van de orthodoxe Kerk inzake het gezinspastoraat uit te drukken.

Dit is de tekst van zijn tussenkomst:

Uwe Heiligheid,
Dierbare broeders en zusters in Christus,

Het is een eer om Oecumenisch Patriarch Bartholomeos te vertegenwoordigen ter gelegenheid van uw aan het gezin gewijde Synode. Patriarch Bartholomeos heeft mij gevraagd om u te groeten in zijn naam.
Ik bedank u om mij de mogelijkheid te bieden om tussen te komen in uw debatten, en zodoende enkele overwegingen voor te stellen die voortkomen uit de traditie van de orthodoxe Kerk.

Ten eerste wil onze Kerk steeds een hulp blijven voor wie lijden. Dat is zeker het geval wanneer een huwelijk door de “menselijke zwakheid” ophoudt een werkelijkheid te zijn. Dat wordt toegestaan als een pastorale benadering, uit hoofde van de “economia” tegenover de zwakheid van de mens en de verdorven wereld waarin we leven. Maar het tweede huwelijk zal altijd een afwijking zijn ten opzichte van het “ideaal van een enig huwelijk”, vaak een nieuwe kans om “een fout te verbeteren”.
Al in de Vroege Kerk bevestigde de Heilige Basilius de Grote inzake de door zijn vrouw bedrogen man, dat die man “verschoonbaar” is als hij hertrouwt.
We hebben gisteren al gehoord wat de “economia” in de orthodoxe Kerk is. Dat is de soepele toepassing van de canonieke en kerkelijke richtlijnen in de richting en het leven van de Kerk. De implementatie van de economia gebeurt slechts door de bisschop, en geldt enkel voor concrete gevallen, maar schept geen enkel precedent.
Bij elke situatie moet allereerst pastorale begeleiding worden geboden, die ernaar streeft de echtgenoten met elkaar te verzoenen. Als dat echt niet mogelijk is, kan hertrouwen overwogen worden. De orthodoxe traditie wil trouwens dat elke gelovige vrij zijn geestelijke vader kan kiezen. Het gaat dan om een persoon met ervaring in het geestelijk leven, en die geroepen is om die levenswijze te leren.

Ten tweede moet men zeker niet teveel moraliseren of te strikt zijn tegenover de jongeren, om te vermijden om niet gehoord te worden.
Niet al onze jongeren zijn al voldoende betrokken in de Kerk om te zeggen: “Wij gaan trouwen omdat ons koppel, ons toekomstig gezin, een cel van de Kerk zal zijn, en een voorbeeld van evangelisch engagement zal geven”. Het gebeurt nochtans dat ze iets waarachtig beleven wat hen voorbereidt op een duurzame liefde, en dat die jongeren zich uiteindelijk tot de Kerk richten. Daar is de rol van de priester van belang, om de zin te tonen van de liefde en het huwelijk. In dat geval kunnen we hen beter uitleggen – zonder te oordelen – dat ze zich een genade ontzeggen, maar dat ze die te gepasten tijde altijd kunnen ontvangen.

Ten derde, houd ik er aan om te verwijzen naar een geschrift van de Heilige Serafim van Sarov – een zowel in het westen als oosten geliefde heilige – over de Communie. Hij stelde: “… hoezeer hij in de loop van zijn leven zijn toevlucht nam tot de communie in de Heilige Gaven, als de noodzakelijke ontmoeting met Christus. Hij spoorde trouwens altijd de gelovigen aan om regelmatig ter communie te gaan en raadde de priesters aan om ze bereidwillig te geven, omdat, voegde hij er aan toe, de genade die ze ons schenkt is zo groot dat elke mens, zelfs als hij de grootste zondaar is, die nederig en berouwvol de Heer nadert, volledig wordt gezuiverd en vernieuwd”.

Vier: wat betreft geboorteregeling beperkt de orthodoxe Kerk er zich over het algemeen toe om te herinneren aan de zin van de liefde, maar laat ze de keuze van de methodes over aan het geweten van man en vrouw, met de hulp, als ze dat wensen, van hun geestelijke vader. Met betrekking tot Humanae Vitae heeft Patriarch Athenagoras, vriend van Paulus VI verklaard dat de Kerk de mensen in deze tijd moet doen begrijpen dat liefde mogelijk is, dat de echte ontmoeting trouw wil, dat de liefdeskracht van de mens op die manier kan transfigureren, en, zei de patriarch, “als een man en een vrouw elkaar echt liefhebben, dan mag ik niet binnenstappen in hun kamer, dan is alles wat zij doen heilig”.

Ik besluit met een pleidooi voor een terugkeer naar de mogelijkheid van gehuwde priesters. Ik ben zelf zoon van een priester, en heb een broer en schoonbroer die gehuwde priesters zijn!