Patriarchale boodschap voor Pasen 2019

Protocol nr. 257

† Bartholomaios
DOOR DE GENADE GODS
AARTSBISSCHOP VAN CONSTANTINOPEL,
NIEUW ROME,
EN OECUMENISCH PATRIARCH
MOGE DE GENADE, DE VREDE EN DE BARMHARTIGHEID
VAN DE GLORIEUS VERREZEN CHRISTUS
MET DE GEHELE KERK ZIJN

* * *

Eerbiedwaardige broeders en geliefde kinderen in de Heer,

Nu we de lange periode van de heilige en grote Vastentijd in vasten en gebed doorgemaakt, en de reddende Passie van Christus God bereikt hebben, delen we vandaag de vreugde van Zijn glorieuze Wederopstanding.

De ervaring van de Opstanding behoort tot de kern van de orthodoxe identiteit. We vieren de opstanding van de Heer niet alleen tijdens de heilige Paasfeest en de Paastijd, maar elke zondag en in elke goddelijke Liturgie, die altijd een stralend feest is. Het christelijke leven bezit, in al zijn aspecten, in de goddelijke aanbidding, in het leven en onze getuigenis in de wereld, een golf van opstanding; het trilt voor de overwinning op de dood van de verrezen Christus en de hoop op Zijn eeuwige Rijk.

De mens is niet in staat om met de angst en de onvermijdelijkheid van de dood om te gaan, want hij wordt er zijn ganse leven mee geconfronteerd, en niet alleen op het einde ervan. Het gevoel dat het leven een “reis naar de dood” is, zonder hoop om eraan te ontsnappen, leidt niet tot het humaniseren van iemands manier van leven, noch tot het versterken van zijn verantwoordelijkheid of het zorgen voor het heden en de toekomst. Hij krimpt eerder ineen bij wat essentieel is in het leven, hij vervalt in cynisme, nihilisme en wanhoop, in de leugens van onbeschaamde zelfrealisatie en ondankbaar streven naar geluk zoals “Laat ons dan maar eten en drinken, want morgen gaan we dood” (I Kor 15:32). Wetenschap, sociale en politieke actie, vooruitgang en economische welvaart kunnen geen oplossing bieden. Elke menselijke creatie draagt het teken van de dood; ze redt niet, omdat ze zelf gered moet worden. Het verlangen naar de eeuwigheid wordt niet vervuld door materiële goederen, en wordt niet bevredigd door de verlenging van ons leven, noch door beloften van een vals paradijs.

De Orthodoxie biedt in ons rationele tijdperk de Waarheid van de reddende Aankondiging van de Opstanding. Voor ons orthodoxen is Pasen niet gewoon een herinnering aan de opstanding van de Heer, maar ook het ervaren van onze eigen opstanding in de verrezen Christus, de voorsmaak en de zekerheid van de eschatologische vervulling van de goddelijke economie. De gelovige weet dat existentiële volheid een geschenk is van de goddelijke genade. In Christus is ons leven getransfigureerd, getransformeerd in een vooruitgang in de richting van de theosis. Volgens de apostel Paulus verschillen christenen van “anderen die geen hoop hebben” (I Th 4: 13). Ze hopen op Christus die ons “Leven en Wederopstanding”, “De Eerste en de Laatste en de Levende” is (Openbaring 1, 17-18).

De reddende aanwezigheid van Christus in ons leven en de hoop op het Koninkrijk van de hemel zijn nauw verbonden met het christelijke bestaan dat functioneert en zich vervult in de wereld als een creatieve en transfigurerende macht. Het is geen toeval dat, zelfs vooraleer de moderne cultuur de mens bedacht en bevestigde als de schepper van de geschiedenis, gelovigen geroepen werden om “medewerkers te zijn aan het werk van God” (zie I Ko 3, 9). Stellen dat de Orthodoxie introvert is, los van de wereld, onverschillig voor geschiedenis en beschaving betekent dus een volledig foute inschatting van het orthodoxe zelfbewustzijn en het sociale en charitatieve werk van de Kerk.

Zeer heilige broeders en geliefde kinderen,

Pasen is niet alleen de grootste plechtigheid van de orthodoxen. De opstanding is het volledige geloof, het gehele kerkelijke leven, de orthodoxe beschaving, die onuitputtelijke bron waaruit de eschatologische impuls van het leven en de orthodoxe getuigenis put en zich voedt. In en door de Wederopstanding kennen wij gelovigen onze eeuwige bestemming; we ontdekken de inhoud en richting van onze roeping in de wereld; we vinden de betekenis en de waarheid van onze vrijheid. Hij die afdaalde naar de diepten van de aarde en de poorten van de hel en de kracht van de dood verbrak, staat op uit het verlossende graf van de mens en de hele schepping. De mens wordt geroepen om deze gave van vrijheid vrij te aanvaarden, om te integreren in de ‘gemeenschap van de theosis’, in de Kerk, waarbinnen de vrijheid het fundament, de weg en de bestemming is. De door Christus verleende vrijheid wordt ervaren en uitgedrukt als het “belijden van de waarheid in liefde” (Ef 4: 15), als een feit van gemeenschap en solidariteit. “Broeders, gij werd geroepen tot de vrijheid. Alleen, misbruik de vrijheid niet als voorwendsel voor de zelfzucht. Integendeel, dient elkander door de liefde” (Gal 5: 13). In de kerk, “bestaan wij volgens de geaardheid van de opstanding”, met onze blik gericht op “onze gemeenschappelijke wederopstanding” in de dag zonder de ondergang van het Koninkrijk.

Met deze gedachten verheerlijken wij met een zuiver hart de verrezen Heer “als een ster die de mensheid verlicht”, God “met ons” en “voor ons”, die aankondigde bij ons te zijn tot het einde der tijden, en zingen wij de vreugdevolle paasgroet “Christus is verrezen! We bidden tot de Schepper en Verlosser van de wereld, de verstrekker van al het goede, om in ons leven het licht van Zijn verlossende Verrijzenis uit te stralen, om ons volheid van vreugde en alle heilzame gaven te schenken, zodat Zijn Alheilige Naam geprezen en gezegend kan worden tot boven de hemel.

Fanar, heilig Pasen 2019.

† Bartholomeos van Constantinopel,
Uw vurig voorspreker in de Verrezen Christus