Patriarchale boodschap voor het nieuwe kerkelijke jaar (2022)

Protocol nr. 470

† BARTHOLOMEOS
DOOR DE GENADE GODS AARTSBISSCHOP VAN CONSTANTINOPEL,
NIEUW ROME, EN OECUMENISCH PATRIARCH
MOGE DE GENADE, DE VREDE EN DE BARMHARTIGHEID
VAN ONZE HEER, GOD EN REDDER JEZUS CHRISTUS,
AUTEUR VAN DE HELE SCHEPPING,
MET DE GEHELE KERK ZIJN

 

Eerbiedwaardige broeders en geliefde kinderen in de Heer,

Vandaag begint met Gods zegen het nieuwe kerkelijk jaar. Tijdens dit feest van de Indictie, eren wij de “Dag van de bescherming van het natuurlijk milieu” en brengen wij gebeden van lof en dankzegging aan de Schepper van alles voor “het immense geschenk van de schepping”.

Eens te meer verklaren wij met luide stem dat eerbied voor de schepping en een voortdurende zorg voor de bescherming ervan inherent zijn aan onze orthodoxe identiteit, als een van haar kostbaarste goederen. De Kerk weet en onderricht dat vijandigheid van de mens jegens de “zeer goede” schepping en jegens zijn medemens neerkomt op “vervreemding van God”. Zij herinnert ons er resoluut aan dat er geen ware vrijheid bestaat zonder de Waarheid en buiten de Waarheid, als de bevrijdende kracht bij uitstek. “Gij zult de waarheid leren kennen en de waarheid zal u vrij maken” (Joh 8,32).

Al meer dan drie decennia verspreidt de Heilige Grote Kerk van Christus door middel van verscheidene initiatieven de ecofiele boodschap van de orthodoxie met vasthoudendheid en dynamiek. 1 September 1989 zal voor altijd het begin markeren en symboliseren van een gezegende beweging die: overvloedig vrucht droeg; de geestelijke en morele wortels en parameters van de vernietiging van het natuurlijk milieu aan de orde stelde; mensen en instellingen mobiliseerde; de christelijke wereld inspireerde; en de weg wees om dit grote probleem het hoofd te bieden. Deze weg loopt enerzijds via het inzicht dat er een verband bestaat tussen dit probleem en de crisis van de menselijke vrijheid, en dat een radicale mentaliteits- en gedragswijziging ten opzichte van de schepping noodzakelijk is; anderzijds via de noodzaak voor de mensheid om gezamenlijk actie te ondernemen, gezien de universele dimensies en de tragische gevolgen van de ecologische ramp.

De belangrijke literaire produktie op het gebied van theologische ecologie – waarin de studies van de professor en academicus, Metropoliet Johannes van Pergamon, een centrale plaats innemen – vormt een waardevolle nalatenschap voor de toekomst. Ook de uiteenzettingen die zijn gegeven tijdens tien internationale ecologische symposia op zee – waaraan vooraanstaande wetenschappelijke deskundigen en vertegenwoordigers van de politieke en intellectuele wereld hebben deelgenomen – vormen een onuitputtelijke bron van inspiratie. Deze documenten zijn tevens bijzonder nuttig voor de milieu-educatie, die een hoofdrol opeist in het hedendaagse onderwijs. Er is terecht gezegd dat “in de toekomst onderwijs zonder ecologische oriëntatie een parodie op onderwijs zal zijn”.

Duurzame ontwikkeling is de enige mogelijke weg vooruit. Terwijl zij zorgt voor ecologisch evenwicht in het heden en een garantie vormt voor de toekomst, stelt zij de voorwaarden daarvoor vast : de ecologische economie, veranderingen in de landbouw- en industriële produktie, in de produktie en het gebruik van energie, in de middelen om goederen te verplaatsen en te vervoeren, in nieuwe consumptiepatronen, enz. Helaas blijven goede bedoelingen, overeenkomsten en verklaringen vaak beperkt tot theorie, tot “grote woorden”, zonder tegenhanger in de praktijk, “ongedekte cheques”, zoals wel eens is geschreven. De mensheid leert niet van de klimaatverandering, de rampzalige branden, hittegolven, overstromingen, de snelle achteruitgang van de biodiversiteit, de verontreiniging van de atmosfeer en de zeeën, de ontbossing en de sociale gevolgen van de milieucrisis, met aan het hoofd een massale milieu-emigratie. Zij blijft illusies koesteren over het aangeboren vermogen van de natuur om zichzelf te beschermen en door de mens veroorzaakte schade te boven te komen. Wij weten het, maar wij blijven doen alsof wij niet op de hoogte zijn; wij verdringen de waarheid dat, met betrekking tot de natuurlijke omgeving, de hedendaagse technocratische, door de economie gestuurde beschaving geen vooruitgang inhoudt, aangezien de grootste vernietiging van de natuurlijke omgeving heeft plaatsgevonden in ons tijdperk van wetenschappelijke en economische suprematie. Klimaatverandering is een ramp die is veroorzaakt door het onverantwoordelijke gedrag van de mens en het doodlopende economische model. We hebben alleen een toekomst als we begrijpen dat het beschermen van de integriteit van de schepping niet alleen geen belemmering vormt voor economische ontwikkeling, maar het instrument is voor echte vooruitgang.

Dit jaar weerklinkt op de viering van Dag van de Bescherming van de Schepping wapengekletter in Oekraïne, het geschreeuw van oorlogsslachtoffers, bombardementen op steden en infrastructuur, de natuur die ervan afziet, en de verzuchtingen van vluchtelingen. Elke oorlog is een humanitaire en ecologische ramp. Afgezien van de vernietiging van duizenden mensenlevens en de vervuiling van de natuurlijke omgeving, dwingt het aanhoudende geweld staten en volkeren ertoe hun toevlucht te nemen tot milieuonvriendelijke praktijken om hun energievoorziening veilig te stellen. Zo komt de mensheid in een nieuwe vicieuze cirkel van rampzalige doodlopende wegen. Dit bevestigt het idee dat homo sapiens zich parallel blijft gedragen als homo demens, dement en dwaas.

Broeders in de Heer en gezegende kinderen,
Volgens een bij uitstek theologische formule zijn voor de Kerk de elementen van de wereld “niet slechts χρήματα (chrymata), materialen die nuttig zijn voor de menselijke behoeften, maar ook πράγματα (pragmata), d.w.z. daden – verwezenlijkingen van een scheppende Persoon. Alle werken van de Heer zegenen Hem, vieren Hem en verheffen Hem voor eeuwig, de hemelen vertellen van Zijn heerlijkheid. Dit is de boodschap die tot uitdrukking komt in de zorg van de Grote Kerk voor de schepping. Het leven van de Kerk van Christus is een voorproefje van alles wat ons als werkelijkheid te wachten staat in de heerschappij van de Vader en de Zoon en de heilige Geest. Op weg naar de voltooiing biedt de heilige Kerk de wereld als gids het Evangelie van de genade en de onwrikbare zekerheid dat het kwaad, in al zijn vormen, in de geschiedenis niet het laatste woord zal hebben.

Tot besluit wensen wij u een gelukkig en vruchtbaar Nieuw Kerkelijk Jaar, en op voorspraak van de Heilige Moeder Gods Pammakaristos aanroepen wij over u de levengevende genade en oneindige barmhartigheid van Christus, onze God, auteur en verlosser van de schepping, hoofd van ons geloof, Die het tot perfectie brengt, aan Wie de heerlijkheid en de macht toebehoren voor eeuwig en altijd. Amen!

1 september 2022
† Bartholomeos van Constantinopel
Vurig voorbidder voor u tot God