Patriarchale boodschap voor het nieuwe kerkelijke jaar (2023)

† BARTHOLOMEOS
BIJ DE GRATIE GODS AARTSBISSCHOP VAN CONSTANTINOPEL,
NIEUW ROME, EN OECUMENISCH PATRIARCH
MOGE DE GENADE, VREDE EN BARMHARTIGHEID
VAN ONZE HEER, GOD EN REDDER JEZUS CHRISTUS,
MAKER VAN DE HELE SCHEPPING,
MET HET PLEROMA VAN DE KERK ZIJN

*  *  *

Eerwaarde broeders hiërarchen en geliefde kinderen in de Heer,

Door de genade van het Hoofd en de Verbreider van ons geloof, gaan we vandaag het nieuwe kerkelijke jaar in en vieren we voor de vijfendertigste keer met gezangen en liederen de Dag van de Bescherming van het Natuurlijk Milieu.

We verheugen ons over de impact van de ecologische initiatieven van het Oecumenisch Patriarchaat, niet alleen op de christelijke wereld, maar ook op andere religies, op parlementen en politici, op het maatschappelijk middenveld, de wetenschap, milieubewegingen en jongeren. Hoe dan ook, de ecologische crisis is een mondiaal probleem en kan alleen worden opgelost door wereldwijde bewustwording en mobilisatie.

We zijn eveneens tevreden dat men zich definitief realiseert dat ecologische problemen direct verbonden zijn met sociale problemen, in het bijzonder dat de vernietiging van de natuurlijke omgeving vooral de meest kwetsbaren treft. De combinatie van ecologische en sociale acties biedt hoop voor de toekomst, omdat het de enige manier is om duurzame vooruitgang en ontwikkeling te garanderen, wanneer we tegelijkertijd zorg dragen
voor de integriteit van de schepping en de bescherming van de menselijke waardigheid en rechten.

Veelzeggend is ook het tegenwoordige benadrukken van de noodzaak aan een “ecologische uitbreiding” van de mensenrechten. Naast individuele en politieke rechten, sociale en culturele rechten en solidariteitsrechten, wordt er zelfs gesproken over een “vierde generatie” van rechten, die verwijst naar het waarborgen van hun ecologische basisvoorwaarden. De strijd voor de mensenrechten kan niet voorbijgaan aan het feit dat deze bedreigd worden door de klimaatverandering, het tekort aan drinkwater, vruchtbare grond en een schone atmosfeer, en meer in het algemeen door de “milieuvervuiling”. De gevolgen van de ecologische crisis moeten in de eerste plaats worden aangepakt op het niveau van de mensenrechten. Het spreekt voor zich dat deze rechten in al hun aspecten en dimensies een ondeelbare eenheid vormen en dat hun bescherming onlosmakelijk met elkaar verbonden is.

De vreselijke gevolgen van de Russische inval in Oekraïne, die gepaard gaat met zware ecologische rampen, moet in dezelfde context worden gezien. Elke oorlogshandeling is een oorlog tegen de schepping, in de mate dat die een ernstige bedreiging vormt voor het natuurlijk milieu. De vervuiling van de atmosfeer, het water en de bodem door de bombardementen, het risico op een nucleaire holocaust, de uitstoot van gevaarlijke straling uit kerncentrales, het kankerverwekkende stof van gebombardeerde gebouwen, de vernietiging van bossen en het in onbruik geraken van landbouwgrond, getuigen allemaal van het feit dat de mensen en het ecosysteem van Oekraïne onberekenbare verliezen hebben geleden en nog steeds lijden. We herhalen luid en duidelijk: laat de oorlog onmiddellijk ophouden en laat oprechte dialoog beginnen!

Tegenover al deze uitdagingen blijft de heilige Grote Kerk van Christus strijden voor de integriteit van de schepping, in het volle besef dat haar zorg voor het natuurlijke milieu geen bijkomende activiteit in haar leven is, maar de essentiële uitdrukking en vervulling ervan, als een uitbreiding van de Goddelijke Eucharistie in alle vormen en dimensies van haar goede getuigenis in de wereld. Dit is de onschatbare erfenis van de initiator van de ecologische theologie, wijlen metropoliet Johannes van Pergamon. Ter ere van zijn grote bijdrage besluiten we deze Patriarchale Boodschap voor het Feest van Indictie met het citeren van zijn woorden over de goddelijke Eucharistie als een holistisch antwoord op hedendaagse ecologische problemen. “In de goddelijke liturgie nemen de natuurlijke en materiële wereld, samen met alle zintuigen deel aan een onverbrekelijke eenheid. Er is geen tegenstelling tussen subjectieve en objectieve werkelijkheid, er is geen veroverende houding van de menselijke rede ten opzichte van de wereld om haar heen. De wereld ligt niet voor ons; ze is geen menselijk object, maar wordt ontvangen en gedeeld. De heilige communie is niet alleen onze verbondenheid met God en anderen, maar ook voeding, acceptatie en waardering van onze natuurlijke omgeving, materie incorporeren en geen materie gebruiken. Het sacrale dat bij deze houding hoort, de goddelijke trilling die deze relatie doordringt, is de antithese van de technologie en het antwoord op ons ecologische probleem. Daarom is de goddelijke Eucharistie het beste dat de orthodoxie de hedendaagse wereld te bieden heeft”.

Een gezegend kerkelijk jaar, broeders en kinderen in de Heer!

1 september 2023

† Bartholomeios van Constantinopel
Vurig voorbidder tot God voor jullie allen