Patriarchale Boodschap voor het Heilige Pascha (2024)

Prot.N° 244

† BARTHOLOMEOS
DOOR DE GENADE GODS
AARTSBISSCHOP VAN CONSTANTINOPEL, HET NIEUWE ROME,
EN OECUMENISCH PATRIARCH
AAN ALLE GELOVIGEN VAN DE KERK,
GENADE, VREDE EN BARMHARTIGHEID ZIJ U VAN CHRISTUS DE HEILAND,
DIE IN HEERLIJKHEID IS OPGESTAAN.

* * *

Achtbare broeders hiërarchen,
Geliefde kinderen in de Heer,

Door de goedheid en genade van God die al het goede schenkt, na de tocht doorheen de arena van de heilige en grote Vastentijd en na de lijdensweek van de Heer in bezinning te hebben doorgebracht, verheugen we ons in de viering van Zijn roemrijke Verrijzenis die ons bevrijdde van het juk van de dood.

In zijn roemrijke Verrijzenis uit de dood wekt Christus de Verlosser samen met Hem ons hele sterfelijke ras op, als eerste stap tot de voltooiing van alles en de verwezenlijking van de Goddelijke Economia in het Koninkrijk der Hemelen. Wij nemen deel aan het onuitsprekelijke mysterie van de Verrijzenis in de Kerk, waarbij wij onszelf heiligen in haar heilige sacramenten en in het paasmysterie, dat “de deuren van het Paradijs voor ons opent” tot het eeuwig leven, niet als herinnering aan een gebeurtenis uit het verleden, maar als de essentie van het kerkelijk leven, als de eeuwige aanwezigheid van Christus onder ons, dichterbij dan wij bij onszelf zijn. Met Pasen ontdekken orthodoxe gelovigen hun ware zelf, namelijk in het zijn in Christus; ze worden opgenomen in de dynamiek van alles dat naar de uiteindelijke doeleinden evolueert, in “een onuitsprekelijke en hemelse vreugde” (1 Petrus 1, 8), als “kinderen van het licht (…) en kinderen van de dag” (1 Timoteüs 5, 5).

Een belangrijk kenmerk van het orthodoxe leven is de wederopstandingsimpuls. De filosoof omschreef de orthodoxe spiritualiteit ten onrechte als ‘somber’ en ‘herfstachtig’. Westerlingen prijzen terecht de orthodoxen voor hun intuïtief begrip van de betekenis en diepte van de Paaservaring, zonder in hun geloof te vergeten dat de weg naar de Verrijzenis langs het Kruis gaat. Orthodoxe spiritualiteit kent noch het utopisme van de Verrijzenis zonder het Kruis, noch het pessimisme van het Kruis zonder de Verrijzenis. Om die reden heeft het kwade in de orthodoxe ervaring niet het laatste woord in de geschiedenis, terwijl het geloof in de Verrijzenis werkt als een drijfveer in de strijd tegen de aanwezigheid en gevolgen van het kwade in de wereld; het fungeert als een grote transfigurerende kracht. 
In het orthodoxe zelfbewustzijn is er geen ruimte voor capitulatie voor het kwade, voor onverschilligheid ten aanzien van de menselijke gang van zaken. Integendeel, 
de bijdrage aan de transfiguratie van de geschiedenis heeft een theologische grondslag en een existentiële basis, en vindt plaats zonder het risico van identificatie van de Kerk met de wereld. De orthodoxe gelovige is zich bewust van het contrast tussen de realiteit van de wereld en de eschatologische perfectie; daarom is het voor hem onmogelijk om inactief te blijven tegenover negativiteit. Daarom heeft de orthodoxe Kerk de strijd om de wereld te transformeren nooit als een onbelangrijke zaak beschouwd. Het geloof in Pasen heeft de Kerk altijd behoed voor zowel introversie en opsluiting, als voor secularisatie.

Het mysterie en de existentiële rijkdom van ons geloof worden gecondenseerd in het orthodoxe Pasen. De heilige myrondraagsters “schrokken hevig” toen ze “het graf binnengingen en (…) een jonge man zagen, gekleed in een wit gewaad” (Marcus 16, 5). Dit karakteriseert de dimensie en de inhoud van de geloofservaring als een existentiële aanval. ‘Hevig schrikken’ betekent dat de mens wordt geconfronteerd met een mysterie dat zich verdiept naarmate we er dichterbij komen, volgens het idee dat ons geloof ‘niet een proces is dat van mysterie naar kennis gaat, maar van kennis naar mysterie’.

Terwijl de ontkenning van het mysterie mensen doet krimpen, opent respect de deur naar de hemel. Het geloof in de Verrijzenis is de diepste en zuiverste uitdrukking van onze vrijheid, of beter gezegd de geboorte ervan als vrijwillige aanvaarding van de hoogste gave van de vergoddelijking door genade. Als de ‘geleefde Opstanding’ 
is de orthodoxe Kerk de plaats van ‘ware vrijheid’, als het fundament, de weg en de bestemming van het christelijk leven. De opstanding van Christus is een evangelie van vrijheid, een geschenk van vrijheid en een garantie voor ‘gemeenschappelijke vrijheid’ in het ‘eeuwige leven’ van het Rijk van de Vader, en van de Zoon en van de Heilige Geest.

Met deze gevoelens bezield, achtbare broeders en geliefde kinderen, vervuld van de vreugde om deel te nemen aan het “feest dat de hele wereld bijeenbrengt”, verlicht door het onvergankelijke licht en glorie gevend aan Christus die uit de dood is opgestaan en ons leven stralender heeft gemaakt, en “op deze speciale en heilige dag” ook onze broeders in moeilijkheden herdenkend, bidden we tot de Heer en God van de vrede “die door zijn dood de dood overwon” om vrede te brengen in de wereld, om uw inspanningen in elk goed werk dat Hem behaagt te verlichten, terwijl wij de vreugdevolle hymne ‘Christus is verrezen’ zingen!

Fanar, Pasen 2024

† Bartholomeos van Constantinopel
vurig voorspreker voor u allen in de verrezen Christus