METROPOLIET ATHENAGORAS: ORTHODOXE KERKEN STARTEN HISTORISCH OVERLEG

Enkele orthodoxe kerken zegden af. Toch is het panorthodoxe concilie de manifestatie van de eenheid van de orthodoxie.

“De oecumenische patriarch Bartholomeus heeft alles op alles gezet voor de realisatie van het panorthodoxe concilie, dat de belangrijkste lokale orthodoxe kerken in Kreta samenbrengt. Het is bijzonder jammer dat enkele kerken kort vooraf hebben afgezegd. Dat betekent een enorme ontgoocheling zowel voor de orthodoxen, als het oecumenisch patriarchaat dat zich hiervoor zo sterk heeft ingespannen”, zegt Mgr. Athenagoras (Peckstadt), de metropoliet van het orthodoxe aartsbisdom van België en exarch van Nederland en Luxemburg, bij de start van het panorthodox concilie.

De patriarchen en bisschoppen van de veertien autocefale kerken zijn vanaf zondag in Kreta samen voor een volgens vele waarnemers historische ontmoeting. Volgens de Belgische orthodoxe kerkleider is het voor de oecumene bijzonder hoopvol dat ook de andere christelijke kerken tijdens dit concilie vertegenwoordigd zijn: “Vanuit het Vaticaan zijn kardinaal Kurt Koch en Brian Farrell, zijn secretaris van Pauselijke Raad voor de Eenheid van de Christenen, als waarnemer aanwezig. Ook de Conferentie van Europese Kerken (CEK), de Wereldraad van Kerken, maar evenzeer anglicanen en de oud-katholieke Kerk sturen waarnemers. Bovendien is de belangstelling bij de pers uitzonderlijk groot.”

Jarenlange voorbereiding

De Belgische Metropoliet benadrukt dat aan deze kerkvergadering een lange periode van voorbereiding vooraf ging. “Uiteindelijk werd anderhalf jaar geleden definitief beslist om dit jaar een concilie met alle primaten van de lokale orthodoxe kerken te houden. Daarna volgde nog een laatste voorbereidingronde die resulteerde in bijeenkomst van orthodoxe primaten in Chambésy, nabij Genève. Hier werd unaniem besloten om het concilie rond het feest van Pinksteren, nu zondag, en niet in Constantinopel, maar in Kreta te laten plaatsvinden. Op het einde van de synaxis, de bijeenkomst van de leiders van de veertien autocefale kerken onder leiding van de oecumenische patriarch, werd het officieel samengeroepen. Tijdens dit kerkoverleg werden ook de teksten overeengekomen die jarenlang werden voorbereid en bediscussieerd en die de komende weken na bespreking definitief worden goedgekeurd. Uiteindelijk was er nog slechts een belangrijk struikelblok, en met name de vraag of Qatar tot het patriarchaat van Antiochië of Jeruzalem behoort. Vorige maand werd daarover overeengekomen dat probleem na de synode op te lossen.”

Streven naar eenheid onder leiding van de Heilige Geest

De Belgische kerkleider blijft voorzichtig over het wegblijven van enkele orthodoxe kerken. Daarover wordt luidop gezegd dat de afzegging georchestreerd werd vanuit Moskou. “Fundamenteel is dat dit Concilie uiteindelijk toch kan plaatsvinden. Vandaag en morgen heeft al opnieuw een synaxis plaats, over de boodschap die op het einde van het concilie de wereld wordt ingestuurd.”

De afwezigheid van de Bulgaarse, Georgische, het Patriarchaat van Antiochië (omwille van de kwestie Qatar) en uiteindelijk ook het patriarchaat van Moskou is in zekere zin onlogisch: “Velen hebben gezegd: dit concilie dient om te debatteren en om ons daarbij door de Heilige Geest te laten inspireren en leiden. Door het wegblijven van de patriarch van Moskou is het hele concilie verzwakt. Naar de buitenwereld toe wordt bovendien een omgekeerd teken gegeven: in plaats van eenheid, is er een signaal van verdeeldheid. Dat is bijzonder betreurenswaardig. Maar zelfs vandaag nog in Kreta verklaarden verschillende primaten dat de kerken die afzegden tot op laatste moment welkom blijven.”

Concilie is van groot belang voor de eenheid van de orthodoxie

Metropoliet Athenagoras verduidelijkt het onderscheid tussen een concilie dat door de paus wordt samengeroepen en waar iedereen moet aanwezig zijn en een panorthodox concilie. “Dit panorthodox concilie is zoals vroeger. Het werd bijeengeroepen door de vertegenwoordigers van de diverse lokale kerken zoals dat in de tijd van de onverdeelde kerk gebeurde met de pentarchie van vijf patriarchen (Rome, Constantinopel, Alexandrië, Antiochië en Jeruzalem). Al zijn er vandaag binnen de orthodoxie natuurlijk wel veertien autocefale kerken.”

Het is bijzonder belangrijk dat de orthodoxe Kerken in Kreta samen zijn met alle primaten en grote delegaties met 24 bisschoppen: “Zij vieren ook samen liturgie. Dat alles is belangrijk omdat dit de manifestatie bij uitstek is van de eenheid van de orthodoxie. Zo wordt tijdens het concilie in een nabijgelegen klooster dagelijks samen liturgie gevierd, telkens in een andere taal. De openingsliturgie heeft zondag plaats in de kathedraal van Heraklion. De slotliturgie vindt plaats in de grote kerk van Chania. Sommige bronnen sluiten zelfs niet uit dat de Russisch-orthodoxe patriarch Kyrill in extremis alsnog aanwezig zal zijn bij een van deze liturgieën.”

uit www.kerknet.be