Patriarchale Boodschap voor het Heilige Vasten (2021)

† Bartholomaios


DOOR DE GENADE GODS

AARTSBISSCHOP VAN CONSTANTINOPEL,
NIEUW Rome,

en oecumEniSCH patriarch

MOGE DE GENADE, DE VREDE EN DE BARMHARTIGHEID

VAN DE GLORIEUS VERREZEN CHRISTUS


MET DE GEHELE KERK ZIJN

* ​​* *

 

Eerbiedwaardige broeders en geliefde kinderen in de Heer,

Door de welwillendheid en de genade van God, gever van alle goeds, betreden we de Heilige en Grote Vasten, de arena van ascetische beproevingen. Het doolhof van de menselijke ziel kennende, en de draad van de Ariadne om eruit te komen – dat wil zeggen nederigheid, boete, de kracht van het gebed en de heilige bezinningsdiensten, het vasten dat de hartstochten tenietdoet, geduld, gehoorzaamheid aan de regel van het geloof – nodigt De Kerk ons ook dit jaar uit om in God te wandelen met het Kruis als maatstaf en de Verrijzenis van Christus aan de horizon.

 

Halverwege de vastentijd onthult de kruisverering de betekenis van deze hele periode. Het woord van de Heer weerklinkt en brengt verandering teweeg: “Als iemand mij wil volgen, moet hij (…) elke dag zijn kruis opnemen en mij volgen” (Lc 9:23). We worden opgeroepen om ons eigen kruis op te nemen, de Heer te volgen met onze blik gericht op Zijn levenschenkende opstanding, in de wetenschap dat het de Heer is die redt en niet ons gebaar. Het Kruis van de Heer is “het oordeel over ons oordeel”, het “oordeel van de wereld”, terwijl het ook de belofte is dat het kwaad, in al zijn gedaanten, niet het laatste woord in de geschiedenis heeft. Christus in het gezicht kijkend en onder Zijn bescherming als een agonotheet die onze inspanningen zegent en versterkt, voeren we de goede strijd: “aan alle kanten worden wij belaagd maar we zitten niet in het nauw; we zijn radeloos maar niet ten einde raad; we worden opgejaagd maar niet in de steek gelaten; neergeveld maar niet gedood” (II Cor 4: 8-9). Dit is de existentiële kwintessens, ook tijdens deze periode van het kruis en de opstanding. We gaan naar de opstanding van de Heer die “de wereld vreugde heeft gegeven”.

 

Je kunt je afvragen waarom de kerk midden in een pandemie een extra “quarantaine” toevoegt aan de bestaande gezondheidsmaatregelen, die van de Grote Vastentijd. De Grote Vastentijd is inderdaad een “quarantaine”, een periode van veertig dagen. De Kerk komt ons echter niet nog meer belasten met nieuwe verplichtingen en verboden. Integendeel, ze nodigt ons uit om betekenis te geven aan de Covid-19 quarantaine die we meemaken midden in de Grote Vastentijd, als een bevrijding van onze opsluiting in de dingen van “deze wereld”.

 

De evangelielezing van vandaag verduidelijkt de voorwaarden voor deze bevrijding. De eerste is vasten, niet in de zin dat we ons enkel onthouden van bepaalde soorten voedsel, maar dat we afstand doen van de gewoonten die ons aan de wereld binden. Deze onthouding is geen manier om de wereld te denigreren, maar een noodzakelijke vooronderstelling om onze relatie met de wereld opnieuw te definiëren, om de unieke vreugde te ervaren van het ontdekken van die wereld als een deel van het christelijk getuigenis. Om die reden krijgt het feit van het zien en beleven van het leven van gelovigen, ook in de beproeving van het vasten, een paaskarakter, een voorsmaak van de opstanding. Het “vastenklimaat” is niet depressief, maar een sfeer van opgewektheid. Deze “grote vreugde” kondigde de engel aan “voor het hele volk” in de geboorte van de Heer (Lc 2, 10); het is deze onvervreemdbare “volkomen vreugde” (1 Joh 1: 4) van het leven in Christus. Christus is altijd aanwezig in ons leven; hij is elke dag dichter bij ons dan wij bij onszelf, “tot aan de voleinding van de wereld” (Mt 28,20). Het leven van de Kerk is een onverwoestbare getuige van de komende genade en de hoop op het Koninkrijk, de volheid van de openbaring van het mysterie van de Goddelijke economie.

 

Geloof is een reactie op de minzaamheid van God die vol liefde is voor de mensheid; het is het “ja” van ons hele wezen aan Hem “die de hemelen boog en neerdaalde” om de mensheid te redden “van de slavernij van de vijand” en om voor ons de weg te openen naar vergoddelijking door genade. Door de gave van de Genade ontstaat en voedt zich de opofferende naastenliefde en “zorg” voor de hele schepping. Bij afwezigheid van deze genadige liefde en zorgzaamheid voor de schepping die God behaagt, wordt mijn medemens “mijn hel” en wordt de schepping overgedragen aan onbezonnen machten die haar omvormen tot een object van uitbuiting en een vijandige omgeving voor de mens.

 

De tweede voorwaarde tot bevrijding die de Grote Vasten belooft, is vergeving. De Goddelijke barmhartigheid en onuitsprekelijke weldadigheid vergeten, het gebod van de Heer overtreden om “het zout der aarde” en “het licht van de wereld” te worden (Mt 5: 13-14), de christelijke ervaring veranderen, komt neer op een “gesloten spiritualiteit” die leeft door ontkenning en afwijzing van “de andere” en van de wereld, die liefde, vergeving en het aanvaarden van verschillen vernietigt. Deze onvruchtbare en arrogante levenshouding betreurt het woord van het evangelie tijdens de eerste drie zondagen van het Triodion.

 

Het is algemeen bekend dat dergelijke buitensporigheden vooral in tijden waarin de Kerk de gelovigen oproept tot geestelijke oefening en waakzaamheid toenemen. Het ware spirituele leven is echter een innerlijke manier van wedergeboorte, een uitweg uit zichzelf, een golf van naastenliefde. Het is niet gebaseerd op syndromen van zuiverheid en uitsluitingen, maar op vergeving en onderscheidingsvermogen, op danken en dankzegging, in overeenstemming met de empirische wijsheid van de ascetische traditie: “Niet het voedsel, maar gulzigheid is slecht, niet het woord, maar ijdel gepraat (…), niet de wereld, maar haar passies ”.

 

Mijn geliefden, in deze gezindheid en bezield door deze gevoelens, verenigen wij onze gebeden met de uwe om deze dodelijke pandemie definitief te overwinnen en de sociale en economische gevolgen ervan te verhelpen, vragen wij uw gebeden en smeekbeden voor de heropening van de theologische school van Halki na vijftig jaar stilzwijgen dat ten onrechte van hogerhand werd opgelegd, en verwelkomen wij de Heilige en Grote Vasten in de Kerk, unaniem zingend: “God is met ons”, aan Wie de glorie en de kracht toebehoren in de eeuwen der eeuwen. Amen!

Heilige en Grote Vasten 2021.

† Bartholomeos van Constantinopel,

vurig voorspreker voor God voor u allen