JANUARI 2009: HISTORISCHE DAGEN VOOR DE AUTONOME ORTHODOXE KERK VAN ESTLAND

Tallinn – Het is geweten dat de autonomie van de Orthodoxe Kerk van Estland (Orthodoxe Apostolische Kerk van Estland – OAKE) in 1923 door het Oecumenisch Patriarchaat werd toeverleend, na de ratificatie van het verdrag van Tartu van 2 februari 1920, waarmee Rusland de onafhankelijkheid van Estland erkend heeft. In 1945 werd deze autonomie brutaal opgeheven en in de plaats ervan werd een bisdom opgericht dat onmiddellijk onder het gezag van het Patriarchaat van Moskou werd geplaatst. In 1991 ontvangt Estland opnieuw zijn politieke onafhankelijkheid. De Tomos van autonomie werd in 1996 gereactiveerd. Maar terzelvertijd heeft het Oecumenisch Patriarchaat – bij wijze van economia – aan de Russische Orthodoxe Kerk de mogelijkheid gelaten van haar eigen jurisdictie in Estland te behouden (akkoord van Zurich van 22.04.1996), in afwachting en met de hoop dat op een dag er nog slechts één enkele Orthodoxe Kerk in Estland zij, zoals het het geval was voor de opheffing van 1945.

Na vele jaren van lijden omwille van talrijke vervolgingen en folteringen, waaronder de OAKE te lijden heeft gehad, is deze Kerk vandaag vrij en hersteld in haar canonische en kerkelijke rechten. De OAKE verzucht maar één ding: van in vrede en goede verstandhouding te mogen leven met haar orthodoxe broeders van het Patriarchaat van Moskou voor een gemeenschappelijke getuigenis in de naam van Christus en Zijn Kerk in Estland.

De Kerk, op aarde, bestaat niet voor zichzelf. Ze is er – zoals Christus – voor de mensen en hun redding. De zending van de Kerk bestaat erin de wereld uit te nodigen tot bekering. Dat is de roeping van de Orthodoxe Apostolische Kerk van Estland.

Na iets meer dan 10 jaar ontwaking, was januari 2009 voor deze Kerk een historische maand. Januari 2009 is inderdaad een mijlpaal voor de jonge, maar heel dynamische Autonome Kerk van Estland. Tien jaar geleden heeft de Heilige Synode van het Oecumenisch Patriarchaat één van zijn heel bekwame bisschoppen, Stephanos (Charalambidis) van Nazianze, verkozen om zich helemaal ten dienste te stellen van deze Kerk. Hij heeft deze aartsmoeilijke taak aanvaard. Hij heeft aanvaard het zonnige Zuid-Frankrijk te laten voor het kille noorden. Hij heeft de oproep van de Kerk aanvaard, omdat enkele tienduizenden orthodoxe christenen hunkeren naar een herder. Naar een herder die hen en hun Kerk zou leiden naar het uiteindelijke doel: de bekering en de redding van hun ziel. Niets meer! Metropoliet Stephanos heeft alles achterlaten om hun helpende hand te zijn. Vòòr hem heeft Metropoliet Johannes van Nicea (toen nog Aartsbisschop van Karelië en geheel Finland), als locum tenens, een eerste hand gelegd. Belgangrijk is te weten dat een kern van gelovigen en priesters nog steeds trouw waren aan de gedachte van het herstel van de Autonome Orthodoxe Kerk van Estland. Zij zijn het trouwens die het Oecumenisch Patriarchaat gesmeekt hebben deze Kerk te reactiveren. Het is met deze kern dat Metropoliet Stephanos bijna vanuit het niets een groots werk heeft geleverd. Het is een mirakel dat dit mogelijk was!

Deze maand januari is historisch te noemen, omdat Mgr Stephanos zijn ultieme betrachting heeft bereikt: de installatie van een eigen Heilige Synode. Dit is mogelijk geworden, nadat hij door een Algemene Vergadering van de OAKE twee kandidaat bisschoppen heeft laten voordragen aan de Heilige Synode van het Oecumenisch Patriarchaat, die op zijn beurt de twee kandidaten canoniek heeft verkozen, op 21 oktober 2008: Archimandriet Elia Ojaperv tot diocesan Bisschop van Tartu en Archimandriet Alexander Hopjorski voor het Bisdom van Pärnu en Sarema.

De wijdingen van beide bisschoppen hadden plaats in de zetels van hun respectievelijke bisdommen en werden voorgezeten door Zijne Eminentie Metropoliet Stephanos van Tallinn en geheel Estland, in concelebratie met de Metropolieten Konstantinos van Derka (afgevaardigde van de Oecumenische Patriarch voor deze grootse gebeurtenissen), Basilios van Elasona (GR), Panteleimon van Oulu (Finland), Ignatios van Dimitrias en Pavlos van Sisaniou (GR), en de Bisschoppen Gregorios van Mesaoria (Cyprus) en Athenagoras van Sinope (Oecumenisch Patriarchaat). Deze historische momenten werden bijgewoond en meegevierd door Metropoliet Johannes van Nicea (Finland), priesters en gelovigen komende uit Griekenland, Finland en Frankrijk en door de Ambassadeur van Griekenland, dhr. Polydoros Kokonas.

Op 15 januari 2009, gedachtenis van de Heilige Martelaar Platon, Bisschop van Tallinn, werd de eerste Synodale Liturgie gevierd in de historische kerk van de Transfiguratie in Tallinn, in aanwezigheid van de voormalige president van de Republiek Estland, van de minister bevoegd voor de religieuze aangelegenheden, van de bisschop van de Lutherse Kerk van Estland en van de voorzitter van de Konferentie van Europese Kerken (KEK).

De deelnemers aan deze historische dagen hebben de gelegenheid gehad een ruim deel van Estland te bezoeken, de kerken, het kerkelijk centrum, het seminarie, de vele projecten, en vooral te zien hoe vele jongeren zich met hart en ziel inzetten voor hun Kerk en voor de uitstraling van de Orthodoxie in hun land en bij de mensen rondom hen.

Sinds de laatste bijeenkomst van de Primaten van de lokale Orthodoxe Kerken is er veel hoop! Hoop dat de relaties met het Patriarchaat van Moskou nu kunnen genormaliseerd worden! Patriarch Alexis, zaliger gedachtenis, heeft toen, tijdens de liturgische concelebratie, heel broederlijk en hartelijk Metropoliet Stephanos omhelsd. Dit was ongetwijfeld een profetische gebaar van verzoening… De harmonie tussen Orthodoxe zuster-Kerken is zeer gegeerd en zou ongetwijfeld een goede zaak zijn voor een nog krachtiger getuigenis in de wereld die hunkert naar zingeving en liefde!

God schenke Metropoliet Stephanos, de Bisschoppen Elia en Alexander en de ganse Kerk van Estland veel kracht en genade!