Patriarchale boodschap op het feest van de aanklacht 2025

Protocol nr. 605

† BARTHOLOMAIOS

DOOR DE GENADE VAN GOD AARTSBISSCHOP VAN CONSTANTINOPEL,

NIEUW-ROME, EN OECUMENISCH PATRIARCH

MOGE DE GENADE, DE VREDE EN DE BARMHARTIGHEID

VAN ONZE HEER, GOD EN REDDER JEZUS CHRISTUS,

BRON VAN DE HELE SCHEPPING,

MET DE VOLLEDIGE KERK ZIJN

* * *

Zeer eerbiedwaardige broeders Hiërarchen en gezegende kinderen in de Heer,

Door de genade van de allesgevende God beginnen we vandaag het nieuwe kerkelijk jaar en verheerlijken we Zijn hemelse naam voor de overvloedige en voortdurende vruchten van de initiatieven van Zijn heilige Grote Kerk op het gebied van de bescherming van de schepping. Het Oecumenisch Patriarchaat heeft niet alleen tijdig gewezen op de ernst van de milieuproblematiek, maar ook de aandacht gevestigd op de diepere innerlijke oorzaken ervan – spirituele en morele – en oplossingen voorgesteld die gebaseerd zijn op het eucharistische en ascetische ethos van de orthodoxie.

De orthodoxie, als geloof, goddelijke liturgie en getuigenis in de wereld, is de ecologische vorm van het christendom. In deze context was het uitroepen van het feest van de Indictie tot Dag van gebed voor de bescherming van het natuurlijke milieu niet enkel een reactie op de hedendaagse ecologische crisis, maar een logische uitbreiding van het leven van de Kerk, naar een “toegepaste ecologie”. Van meet af aan hebben we de ondeelbaarheid van het respect voor de schepping en de menselijke persoon verkondigd, waarbij we de nadruk hebben gelegd op hun gemeenschappelijke wortels en de onderlinge verbondenheid van milieu- en sociale problemen. Zich afkeren van God leidt tot een bezitterige en uitbuitende houding ten opzichte van de schepping en onze naasten, terwijl het leven in Christus een bron is van ecologische gevoeligheid en filantropisch handelen, in overeenstemming met het woord van de Heer: “Zo brengt elke goede boom goede vruchten voort, maar een slechte boom brengt slechte vruchten voort. Een goede boom kan geen slechte vruchten voortbrengen, en een slechte boom kan geen goede vruchten voortbrengen” (Mt 7, 17-18).

Respect voor spirituele waarden scherpt ons begrip van het goede en van wat er moet gebeuren. Onverschilligheid ten opzichte van het Transcendente, en het daaruit voortvloeiende “antropomonisme”, leiden ertoe dat de mens gevangen raakt in aardse realiteiten, dat zijn vrijheid wordt gereduceerd tot puur utilitaire keuzes en oppervlakkige beslissingen die het goede verwarren met wat “op dit moment nuttig” is’. Naast de oproep tot berouw voor de schade die aan het milieu is toegebracht, impliceert het hedendaagse discours over ‘ecologisch berouw’ ook een radicale verandering in mentaliteit en gedrag ten opzichte van de schepping. Het roept op om voorbij te gaan aan de valse opvatting dat de destructieve logica van de ‘autonomie van de economie’ de enige weg naar ontwikkeling is, en die een naïef geloof in het vermogen van de natuur om zich ondanks de menselijke druk onophoudelijk te herstellen voedt, zoals blijkt uit de steeds voortschrijdende klimaatverandering en de catastrofale gevolgen daarvan op wereldschaal. Daar komt vandaag de dag nog het helse lawaai van oorlogen, bombardementen, raketten en explosies bij, dat het geschreeuw van de onschuldige slachtoffers van meedogenloos geweld en het gekreun van de schepping overstemt. De toekomst van het leven op onze planeet zal ecologisch en vreedzaam zijn, of er zal geen toekomst zijn.

Parallel met zijn strijd voor vrede, rechtvaardigheid en solidariteit zal het Oecumenisch Patriarchaat op kop blijven lopen voor de bescherming van de natuur, ecologie tot een prioriteit maken in de interchristelijke en interreligieuze dialoog, en het belang van de christelijke principes van respect voor de schepping onder de aandacht brengen bij internationale instellingen, ecologische organisaties, wetenschappelijke centra en het maatschappelijk middenveld. Wij zijn ervan overtuigd dat samenwerking op ecologisch gebied het gevoel van gezamenlijke verantwoordelijkheid voor de toekomst versterkt en nieuwe gunstige perspectieven opent.

Terugkomend op wat we al in een eerdere boodschap hebben vermeld, roepen we opnieuw de bisdommen van de Moederkerk over de hele wereld, de parochies en de kloosters op om gecoördineerde acties en concrete maatregelen te ontwikkelen om de gelovigen te mobiliseren, met bijzondere aandacht voor de opvoeding van de nieuwe generatie. Het in praktijk brengen van de ecologische implicaties van ons geloof is een bepalende dimensie van onze orthodoxe identiteit.

In deze geest wensen wij u allen een gezegend kerkelijk jaar toe, rijk aan goede en Godbehagende werken. Wij roepen alle kinderen van de heilige Grote Kerk van Christus op om in harmonie met de natuur en in broederschap te leven, te bidden voor de schepping en voor vrede, te strijden voor de integriteit van het natuurlijke milieu en voor duurzaamheid, alsook  voor het tot stand brengen van een cultuur van solidariteit. Door de voorspraak en bescherming van de Allerheiligste Moeder Gods, de Allerheiligste Theotokos Pammakaristos, roepen wij de levengevende genade en de grote barmhartigheid van de Almachtige Schepper van alle dingen, God van barmhartigheid en liefde, over u af.

Een gezegend kerkelijk jaar, broeders en kinderen in de Heer!

1 september 2025

† Bartholomeos van Constantinopel

vurig voorbidder voor u tot God.