GEBEDSWAKE VOOR HET HEILIG EN GROOT PANORTHODOX CONCILIE EN LEZING VAN AARTSBISSCHOP JOB VAN TELMESSOS

Op maandag 30 mei 2016 werd voor een honderdtal aanwezigen om 18u30, in de Heilige Aartsengelen Michaël en Gabriëlkathedraal, Stalingradlaan 34 te Brussel, de vesperdienst gevierd, voorgegaan door Zijne Eminentie Job van Telmessos. Doel was om onze gebeden te bundelen voor de verwezenlijking van die langverwachte gebeurtenis voor de orthodoxe wereld, te weten het Heilig en Groot Panorthodox Concilie, dat – als het God belieft – op Pinksterzondag 19 juni 2016 op het eiland Kreta zal aanvangen.

Het gebedsmoment werd aangevuld met een lezing van Zijne Eminentie Job van Telmessos. Zijne Eminentie Metropoliet Athenagoras van België en Exarch van Nederland en Luxemburg nam het woord om enerzijds de Aartsbisschop van Telmessos te bedanken als officieel vertegenwoordiger van het Oecumenisch Patriarchaat bij de Wereldraad van Kerken (WCC), en anderzijds het belang te benadrukken van het Heilig en Groot Panorthodox Concilie.

Zijne Eminentie de Metropoliet verzuimde niet om Zijne Excellentie de Apostolische Nuntius, Mgr. Berlocco, de vermaarde Prof. Peter De Mey, Voorzitter van de (rooms-)Katholieke Nationale Commissie voor Oecumene, de vertegenwoordigers van de Orthodoxe Zusterkerken, evenals de Secretaris-generaal van de KEK, de Eerwaarde Heer Heikki Huttunen, te bedanken voor hun aanwezigheid. Op uitnodiging van de Eerwaarde Heer Huttunen, had Zijne Eminentie Aartsbisschop Job al de gelegenheid gehad om in de vroege namiddag een toespraak te houden bij de Vertegenwoordiging van de Europese Christelijke Kerken bij de Europese Unie.

“De voorbereiding van het Heilig en Groot Panorthodox Concilie duurt al een eeuw”, zei Zijne Eminentie Aartsbisschop Job van Telmessos bij het begin van zijn lezing, waarbij hij benadrukte dat het startschot voor dit lange voorbereidingsproces in 1902, op initiatief van Oecumenisch Patriarch Joachim III, werd gegeven. Met het oog op een antwoord op de problemen die zich voor de Orthodoxe Kerk stelden, had in 1930 een eerste voorbereidende bijeenkomst plaats. Door de verwikkelingen van de internationale politieke situatie belandde het initiatief op de plank, en was het wachten op twee patriarchale brieven van Oecumenisch Patriarch Athenagoras in 1951 en 1952 voor een doorstart van het proces. In 1961, op Rhodos, werd het idee van het Concilie concreet, door de voorstelling van de te behandelen onderwerpen, die in acht categorieën werden geklasseerd, waaronder Geloof en Dogma; Verhoudingen tussen de Orthodoxe Kerken; Verhoudingen van de Orthodoxe Kerken met de rest van de christelijke wereld; Theologische onderwerpen (crematie van overledenen, “euthanasie”, …); Sociale problemen (zoals familie, jeugd, discriminatie).

Toen begonnen de preconciliaire conferenties te Chambésy: voorbereidende bijeenkomsten om de teksten te verduidelijken, te bewerken, voor te leggen aan verschillende Kerken, akte te nemen van de wijzigingen of veranderingen, en het document op niveau te brengen. Dat vergde tijd, geduld, en vereiste talrijke gebeden. De methode van de consensus (of unaniem genomen beslissingen), die de werkwijze was, vormde zeker het hoofdmoeilijkheid, maar was evenzeer de waarborg voor de eenheid van de Orthodoxe Kerk.

1976 was het jaar van de 1e preconciliaire panorthodoxe conferentie, die voorstelde zich te concentreren op drie grote categorieën: de inter-orthodoxe verhoudingen, de verhoudingen van de Orthodoxe Kerk met de rest van de christelijke wereld, en de getuigenis van de Orthodoxe Kerk in de hedendaagse wereld. Dat resulteerde in het voorstel om de volgende voorwerpen voor te leggen aan het Heilige en Groot Concilie:

• De kwestie van de kalender
• belemmeringen voor huwelijk
• aanpassing van de vastenregels aan de hedendaagse omstandigheden
• verhoudingen van de Orthodoxe Kerk met de andere christelijke kerken en belijdenissen
• verhoudingen van de Orthodoxe Kerk met de oecumenische beweging
• verhoudingen van de Orthodoxe Kerk met de wereld
• het probleem van de orthodoxe diaspora
• autocefalie en haar wijze van afkondigen
• autonomie en haar wijze van afkondigen
• de diptieken van de Orthodoxe Kerk

Zes jaar later, in 1982, nam de 2e preconciliaire panorthodoxe conferentie de tekst aan over de kwestie van de belemmeringen voor het huwelijk, de aanpassing van de vastenregels, de kwestie van de kalender.

De 3e preconciliaire panorthodoxe conferentie in 1986 stelde een reglement op voor de voorbereidende preconciliaire conferenties, en voor de voorbereidende interorthodoxe comités waar alle beslissingen bij consensus (overeenstemming) moesten worden genomen, met uitzondering van de procedurekwesties, die door tweederde van de hoofden van de aanwezige afvaardigingen moesten genomen worden.

De 4e preconciliaire panorthodoxe conferentie in 2009 te Chambésy legde de eindtekst over de orthodoxe diaspora vast, door in twaalf regio’s wereldwijd Orthodoxe Bisschoppenconferenties goed te keuren: Australië, Nieuw-Zeeland en Oceanië; Benelux; Duitsland; Frankrijk; Groot-Brittannië en Ierland; Italië en Malta; Noord- en Midden-Amerika; Oostenrijk; Scandinavië; Spanje en Portugal; Zwitserland. De regio Noord- en Midden-Amerika werd nadien, bij de Synaxis van de Orthodoxe Kerkleiders in 2014, verdeeld tussen Canada en de VS, terwijl Mexico bij de tot Latijns-Amerika herdoopte regio Zuid-Amerika werd gevoegd. Die preconciliaire panorthodoxe conferentie legde ook het reglement van die Bisschoppenconferenties vast.

De 5e preconciliaire panorthodoxe conferentie in oktober 2015 te Chambésy keurde onder andere de teksten over “Autonomie en wijze van afkondigen”, “Verhoudingen tussen de orthodoxe Kerk en de overige christelijke wereld”, en “Belang van het vasten en zijn waarneming vandaag” goed.

Zijne Eminentie Aartsbisschop Job van Telmessos sloot zijn lezing af met de Synaxis van de Kerkhoofden die enkele maanden geleden, in januari 2016 plaats had. Daar, in Chambésy, besloten de Hoofden om drie onderwerpen weg te laten: dat van de Autocefalie en haar wijze van afkondigen, dat van de diptieken, en dat van de kalender. Rekening houdend met die wijzigingen, en de eerdere weglatingen, is dit hoe de dagorde van het Heilig en Groot Panorthodox Concilie 2016 wordt voorgesteld:

1. De missie van de orthodoxe Kerk in de hedendaagse wereld

2. De orthodoxe diaspora

3. Autonomie en haar wijze van afkondigen

4. Het sacrament van het huwelijk en haar belemmeringen

5. Het belang van vasten en zijn waarneming vandaag

6. Verhoudingen tussen de orthodoxe Kerk en de overige christelijke wereld

Zijne Eminentie Athenagoras van België, Exarch van Nederland en Luxemburg, bedankte de spreker, en zo werd, na de vragen van de toehoorders, in algehele tevredenheid, de door het Aartsbisdom ingerichte gebeurtenis afgesloten.

Mogen onze gebeden verhoord worden, en moge de Heilige Geest onze Hoofden en Bisschoppen leiden tot het welslagen van dit Groot en Heilig Panorthodox Concilie, tot eer van de Kerk!