Patriarchale Boodschap verspreid ter gelegenheid van Kerstmis

Protocol nr. 1099

† BARTHOLOMEOS
DOOR DE GENADE GODS AARTSBISSCHOP VAN CONSTANTINOPEL,
NIEUW ROME, EN OECUMENISCH PATRIARCH
AAN DE GEHELE KERK
GENADE, BARMHARTIGHEID EN VREDE VAN DE HEILAND CHRISTUS GEBOREN IN BETHLEHEM
* * *

Eminenties, Excellenties, geliefde broeders en kinderen in de Heer,

We eren God, Vader van barmhartigheid en alle goedheid, om ons dit jaar opnieuw de glorieuze dag van Kerstmis te laten bereiken, en de geboorte “voor ons mensen en voor onze redding” van de vleesgeworden eeuwige Zoon en Woord van God te mogen vieren. Dankzij het “eeuwige mysterie”, het “grote wonder” van de goddelijke incarnatie, de “enorme wonde”, wordt de mens die zich in het duister en in de donkere nacht van de dood bevindt, “de zoon van het licht, zoon van de dag” , het gezegende pad van de theosis door de genade die voor hem opengaat. In het god-menselijke en in de heilige mysteriën van de Kerk wordt Christus geboren en gevormd in onze ziel en in ons bestaan. “Het Woord van God”, zegt Maximus de Belijder, “voor eens en voor altijd geboren naar het vlees, wil altijd, voor de liefde van de mens, geboren worden volgens de Geest in degenen die ernaar verlangen. Het wordt een klein kind en vormt zichzelf waar hij weet dat de deur degene is die het ontvangt” . Het is geen “God-idee”, zoals de god van filosofen, noch een ongenaakbare God, beperkt tot zijn absolute transcendentie; het is “Emmanuel”, “God met ons” , dichter bij ons dan we zelf zijn, “hij is meer familie van ons dan wij zelf” .

Geloof in de ontoegankelijke en onstoffelijke goddelijkheid verandert het leven van de mens niet; het onderdrukt de polariteit materie / geest niet; het vult de opening die de hemel scheidt van de aarde niet. Als openbaring van de waarheid over God en de mens redt de incarnatie van het Woord van God het menselijk ras van de duistere labyrinten van zowel het materialisme als het menselijke monisme, net zo goed als van het idealisme en het dualisme. De veroordeling door de Kerk van het nestorianisme en monofysitisme markeren de vrijlating van twee vrijwel algemene neigingen van de menselijke ziel: de verabsolutering van het antropocentrisme enerzijds, en de idealistische versie van het leven en de waarheid anderzijds; dit zijn tegenwoordig namelijk wijdverspreide afwijkingen.

Het hedendaags ‘nestorianisme’ wordt uitgedrukt als: de geest van secularisatie; sciëntisme en absolute prioriteit gegeven aan nuttige kennis; bevestiging van de absolute autonomie van de economie; autosoterische of zelfredzaamheidsarrogantie en atheïsme; “non-civilisatie” van individualisme en eudemonisme; legalisme en moralisme; “het einde van bescheidenheid”; assimilatie en opofferende liefde en boete voor de zogenaamde ethiek van de zwakken. Van zijn kant wordt “monofysisme” tegenwoordig weergegeven door stromingen, zoals deze die het lichaam en de natuurlijke mens demoniseren; zoals het puritanisme en puristische complexen; de steriele spiritualiteit van introversie en de verschillende mystieken; minachting voor rede, kunst en cultuur; de afwijzing van de dialoog en de afwijzing van het verschil bepleit door religieus fundamentalisme in de naam van “de unieke en exclusieve waarheid”; als een morbide manifestatie van deze afwijking wordt het fundamentalisme gevoed door verabsoluteringen en afwijzingen, en het voedt geweld en verdeeldheid. Het is duidelijk dat zowel de apotheose van de wereld, van Nestoriaanse aard, als de demonisering ervan, van monofysische aard, mensheid en geschiedenis, beschaving en culturen blootstellen aan de krachten van “deze wereld”, daarmee hun zelfredzaamheid en impasses consoliderend.

Het christelijk geloof is de zekerheid dat de mens zijn redding te danken heeft aan de God van de liefde, die, uit liefde jegens hem, onze natuur aangenomen heeft en voor ons de door de val verloren “gelijkenis” herstelde, en ons op deze manier in staat stelde om echt in Zijn lichaam, de Kerk, te leven. Het hele leven van de Kerk drukt het mysterie van de god-menselijkheid uit. De Heiland God-mens nam “het vlees van de Kerk” ; Hij is “de eerste en de enige die de ware en perfecte mens toonde, in zijn gedrag, in zijn leven en in al het andere” . De Kerk van Christus is de plaats van “gemeenschappelijke redding”, “gemeenschappelijke vrijheid” en de hoop op het “gemeenschappelijke koninkrijk”; het is de manier om de bevrijdende waarheid te beleven, met als kern het belijden van de waarheid in liefde. Deze liefde gaat verder dan eenvoudige humanitaire actie, omdat deze als bron en model de goddelijke filantropie heeft die de menselijke rede overstijgt. “Dit is hoe de liefde van God in ons gemanifesteerd werd: God stuurde zijn eniggeboren Zoon de wereld in, opdat wij door Hem zouden leven. Ziehier wat liefde is: niet wij hebben van God gehouden, hij is het die ons heeft liefgehad (…) Mijn geliefden, als God ons zo heeft liefgehad, moeten ook wij van elkaar houden” . Waar liefde is, daar is God aanwezig.

Deze reddende waarheid moet ook worden uitgedrukt in de manier waarop we de Geboorte vieren van onze Verlosser die ons van bovenaf heeft bezocht. Het feest is altijd een “vervulling van de tijd”; het is het ogenblik om jezelf te kennen, te danken voor de grootsheid van de goddelijke naastenliefde; om te getuigen van de waarheid van de God-menselijkheid en de vrijheid in Christus. De incarnatie van het Woord van God met vreugde vieren is een daad van verzet tegen de secularisatie, tegen het bezoedelen van het feest en de transformatie ervan in een “feest van de Geboorte van Christus zonder Christus”, in een kermis van het “Hebben” , van consumentisme en ijdelheid, alsmaar meer in een wereld vol sociale spanningen, omkeringen van waarden, verwarring, geweld en onrecht, waarbij het ‘kind Jezus’ opnieuw wordt geconfronteerd met ongevoelige belangen van meerdere krachten.

Dierbare broeders en lieve kinderen,

Generaties komen en gaan, en het is menselijk moeilijk om toekomstige ontwikkelingen te voorspellen. Het ware geloof heeft echter geen dilemma’s. Het Woord is mens geworden, “de waarheid is gekomen en de schaduw is verdwenen”, we nemen nu reeds deel aan het Koninkrijk op het pad dat leidt naar de vervulling van het werk van de geïncarneerde goddelijke economie. We hebben de onwrikbare zekerheid dat de toekomst aan Christus toebehoort die “dezelfde is, gisteren en vandaag; en het voor de eeuwigheid zal zijn” ; dat de Kerk van Christus niet zal ophouden een plaats van heiliging te zijn, van leven in God, van vernieuwing van de mens en van de wereld, voorsmaak van de glorie van het Koninkrijk; dat ze door zal gaan met “het evangelische getuigenis geven” en “de gaven delen die God de mensheid heeft gegeven: zijn liefde, vrede, gerechtigheid, verzoening, de kracht van de opstanding en de hoop op de eeuwigheid” . De hedendaagse ideologische constructie die pleit voor het ‘post-christelijke’ tijdperk is absurd. “Na Christus” is en blijft alles “in Christus”.

Vroom buigend voor het goddelijke kind van Bethlehem en de allerheiligste Moeder van God die het Kind draagt, en neerknielend voor de “volmaaktste” geïncarneerde God, geven we – vanuit de altijd waakzame Fanar – aan de kinderen van heilige Grote Kerk van Christus over de hele wereld onze patriarchale zegen voor de heilige dagen van Kerstmis tot de Epifanie, wensend dat het nieuwe jaar van de genade van de Heer vol gezondheid, vruchtbaar en vreugdevol zal zijn.

Kerstmis 2018
† Bartholomeos van Constantinopel,
vurig voorbidder van u allen in God