Catechetische Toespraak Bij Het Begin Van De Heilige En Grote Vasten (2020)

Catechetische Toespraak
Bij Het Begin Van De Heilige En Grote Vasten
† BARTHOLOMAIOS
Door de genade van God Aartsbisschop van Constantinopel – Nieuw Rome
en Oecumenische Patriarch
Moge de genade en vrede van onze Heer en Heiland Jezus Christus,
evenals ons gebed, zegen en absolutie met
het gehele pleroma van de Kerk zijn

* * *

Met een dankhymne aan de God van liefde beginnen we nogmaals aan de heilige en grote Vastenperiode, de arena van spirituele veldslagen: vasten en matigheid, nuchterheid en spirituele alertheid, beheersing van de zintuigen en gebed, de praktijk van nederigheid en zelfbewustzijn. De nieuwe gezegende pelgrimstocht naar het Heilige Pasen dat “de deuren van het paradijs voor ons opende” begint. In de Kerk en als Kerk, de Heer van de verrezen glorie aanschouwend, gaan we samen op weg naar de deïficatie door de genade die leidt naar de hemelse goederen: “alles wat God heeft bereid voor wie Hem liefhebben.” (I Kor 2, 9).

In de Kerk, waarin zich ‘het eeuwige mysterie voltrekt” van de goddelijke economie, heeft alles een onwrikbare theologische basis en een pure soteriologische verwijzing. De vleeswording van God en de vergoddelijking van de mens zijn de pijlers van het orthodoxe geloof. We gaan naar onze eeuwige bestemming in de liefde van Christus. Onze God, die ‘altijd voor ons’ is, is geen ‘hogere macht’ beperkt tot de transcendentie en pracht van zijn almacht en heiligheid; Hij is het eeuwige Woord van God “die onze toestand aannam” om de mensheid in de gemeenschap van Zijn heiligheid te roepen, in ware vrijheid. Van meet af aan “beloond met de vrijheid” wordt de mens geroepen om dit goddelijke geschenk vrijelijk te aanvaarden. In het god-menselijke mysterie van de redding, getuigt de menselijke samenwerking ook in de wereld van het goede dat men meemaakt – “ Wat hebt u dat u niet gekregen hebt?” (I Cor 4: 7) – via onbaatzuchtige liefde voor zijn broeder.

De heilige en grote Vastentijd is de periode bij uitstek om deze door Christus gegeven vrijheid te beleven. Vasten en ascese zijn geen discipline, geen regel die van buitenaf wordt opgelegd. Vasten en ascese zijn het vrijwillig respect voor de kerkelijke praktijk; de gehoorzaamheid aan de traditie van de Kerk, die geen dode letter is, maar een levende en levenschenkende aanwezigheid, een blijvende manifestatie van eenheid, heiligheid, katholiciteit en apostoliciteit van de Kerk. De taal van theologie en hymnologie verwijst naar “verdrukking die in vreugde verandert” en “lente van het vasten”. Echte ascese is altijd vrolijk, verjongend en stralend. Ze kent geen dualisme of verdeeldheid; ze onderschat het leven en de wereld niet. De “verslagen ascese” die leidt tot “uitdroging van de menselijke natuur” heeft niets te maken met de geest van orthodoxie, waar ascetisch leven en spiritualiteit doordrenkt zijn met paasvreugde. In die zin, en voor de nihilistische pessimist geconfronteerd met een eudemonisme dat valse paradijzen belooft, bevatten vasten en ascese een alternatief voorstel tot het leven.

Communie kenmerkt en is een wezenlijk onderdeel van ascetische orthodoxe spiritualiteit. De God van ons geloof is “de meest sociale God” een “God van relaties”. Volgens een relevant gezegde betekent de heilige Drie-eenheid “weigering van eenzaamheid”. Redding en vroomheid individualiseren, ascese omzetten in een individuele prestatie, staan gelijk aan het negeren van het trinitaire web van het kerkelijke zijn. Vasten beoefend voor zichzelf en op eigen maat drukt de geest van de orthodoxe traditie niet uit. Spiritualiteit is de levenschenkende aanwezigheid van de Heilige Geest die altijd “geest van gemeenschap” is. Echt spiritueel leven verwijst altijd naar het bestaan van de Kerk ​​en niet naar “spirituele zelfrealisatie”.

Met de heilige Grote Kerk van Christus, die dit jaar heeft “toegewijd aan pastorale vernieuwing en gepaste zorg voor de jeugd”, roepen we jonge mensen op deel te nemen aan de geestelijke veldslagen van de Grote Vasten, om de antropologische diepgang en de verlossende geest te ervaren, om te begrijpen dat orthodoxe ascese het pad is naar vrijheid en existentiële vervulling die verkregen wordt binnen het gezegend kerkelijk leven, met als kern “de waarheid in liefde te belijden”. Orthodoxe jongeren worden opgeroepen om het holistische karakter van het vasten te ontdekken, dat tijdens het Triodion wordt gezongen als “fundament van de geestelijke veldslagen”, “voedsel van de ziel”, “moeder van alle goeds en alle deugden”. Het gaat niet alleen over het zich onthouden van bepaalde voedingsmiddelen; het gaat om vechten tegen egoïsme en achterdocht, open staan voor de lijdende medemens, op een eucharistische wijze gebruik maken van de schepping; vasten gaat om existentiële volheid, gemeenschap van leven en solidariteit. Ascese, vasten, gebed, boete ademen de geur en het licht uit van de Opstanding waaraan zij betekenis en richting ontlenen. Als essentie, als basis van het kerkelijke leven en zijn eschatologische as, is de Opstanding de onverbrekelijke schakel tussen het ascetische leven en de goddelijke Eucharistie, het sacrament als voorsmaak van de onuitsprekelijke vreugde van het Koninkrijk van de Vader en de Zoon en van de Heilige Geest. In het leven van de Orthodoxe Kerk staat de goddelijke Eucharistie centraal; dit hangt samen met het feit dat de Opstanding de basis is van haar geloof, de heldere horizon van ascetische spiritualiteit en van een goed getuigenis in de wereld.

Met deze gedachten roepen we nederig de genade en de zegen van de God van liefde aan om vroom de lange weg van de heilige en grote Vasten op te gaan, de reddende Passie van Christus God te bereiken en, Zijn onuitsprekelijke verdraagzaamheid verheerlijkend, Zijn glorieuze Verrijzenis, die ons van de dood naar het eindeloze leven leidt, te vieren.

Heilige en Grote Vasten 2020

† Bartholomeos van Constantinopel
vurige voorbidder voor God van jullie allen.