Patriarchale Boodschap verspreid ter gelegenheid van Kerstmis (2023)

Protocolnummer 828

 

PATRIARCHALE BOODSCHAP
VERSPREID TER GELEGENHEID VAN KERSTMIS

† BARTHOLOMEOS

DOOR DE GENADE GODS AARTSBISSCHOP VAN CONSTANTINOPEL,
HET NIEUWE ROME, EN OECUMENISCH PATRIARCH,
AAN ALLE GELOVIGEN VAN DE KERK
GENADE, BARMHARTIGHEID EN VREDE,
VAN CHRISTUS DE IN BETHLEHEM GEBOREN REDDER
* * *

 

Zeer Eerbiedwaardige broeders hiërarchen, geliefde kinderen in de Heer,

Door genade van boven, onder het zingen van psalmen, lofzangen en geïnspireerde liederen, vieren wij ook dit jaar weer de Geboorte in het vlees van de eeuwige Zoon en Woord van God, hetzij de openbaring van het mysterie van God en van de mens. Volgens de heilige Nicolaas Cabasilas is wat in de Goddelijke Liturgie wordt gevierd “een mystagogie van de menswording van de Heer”, en terwijl ook de doxologie in de aanhef bevestigt dat gezegend zij het koningschap van de Vader, de Zoon en de Heilige Geest, getuigt dit van het feit dat “het eerst door de menswording van de Heer was dat de mensen leerden dat er drie personen in God zijn”. De Heilige Vader verkondigt dat onze Heer en Verlosser Jezus Christus “de eerste en enige is die de ware en volmaakte mens heeft laten zien, in zijn gedrag, in zijn leven en in al het andere, de Redder”.

Het feit dat de menselijke natuur werd aangenomen in de persoon van de Zoon en het Woord van God, en het feit dat de weg van vergoddelijking door genade werd geopend voor de mens, geeft deze laatste een onvergelijkbare waarde. Deze waarheid vergeten is het respect voor de menselijke persoon verminderen. Het ontkennen van de hoge bestemming van de mens bevrijdt niet alleen niet, maar leidt tot allerlei spanningen en verdeeldheid. Zonder het besef van zijn goddelijke oorsprong en de hoop op eeuwigheid heeft de mens moeite om menselijk te blijven; hij is niet in staat om de tegenstrijdigheden van de “menselijke conditie” te beheersen.

Het christelijk begrip van het menselijk bestaan biedt een oplossing voor de problemen die worden veroorzaakt door geweld, oorlog en onrecht in onze wereld. Respect voor de menselijke persoon, vrede en gerechtigheid zijn een geschenk van God, maar de vrede die Christus brengt vereist de deelname en medewerking van mensen. De christelijke manier om naar de kwestie van de strijd voor vrede te kijken, wordt geschraagd door de woorden van Christus de Verlosser die vrede verkondigt, die groet met de woorden “vrede zij met u” en mensen oproept hun vijanden lief te hebben. De openbaring in Christus wordt het “Evangelie van de vrede” genoemd. Dit betekent dat voor ons christenen de weg naar vrede de vrede is, dat geweldloosheid, dialoog, liefde, vergeving en verzoening voorrang hebben boven andere manieren om geschillen op te lossen. Het document van het Oecumenisch Patriarchaat “Voor het leven in de wereld. Naar een Sociaal Ethos van de Orthodoxe Kerk” (2020) beschrijft duidelijk de theologie van de vrede: “Niets is meer in strijd met Gods wil voor de schepselen gemaakt naar zijn beeld en gelijkenis dan geweld tegen elkaar (…) We kunnen met recht zeggen dat geweld de zonde bij uitstek is. Het geweld is in volmaakte tegenspraak met onze geschapen natuur en onze roeping om in liefde eenheid met God en met onze naaste te zoeken (…). Vrede is de ware openbaring van een veel diepere werkelijkheid van de schepping zoals God die heeft gewild en zoals Hij die heeft vormgegeven volgens zijn eeuwige ontwerpen”.

Vrede is noch gegeven noch vanzelfsprekend, maar is een verplichting, een verwezenlijking, een voortdurende zorg en een onophoudelijke strijd om haar te bewaren. Er bestaan geen automatische oplossingen of permanente recepten. Als de vrede bedreigd wordt, moeten we waakzaam zijn en de wil hebben om problemen op te lossen door middel van dialoog. De grote helden van de politiek zijn de strijders voor vrede. We blijven de nadruk leggen op de vredestichtende rol van religies, in een tijd waarin religies worden bekritiseerd. De beschuldiging is dat ze in plaats van krachten voor vrede, solidariteit en verzoening te zijn, fanatisme en geweld aanwakkeren “in de naam van God”. Dit is een vervreemding van religieus geloof, geen fenomeen dat er inherent aan is. Het ware geloof in Christus is de meest onverbiddelijke rechter van religieus fanatisme. Religies zijn de natuurlijke bondgenoten van alle mensen die strijden voor vrede, gerechtigheid en de bescherming van de schepping tegen door de mens veroorzaakte vernietiging.

Dit jaar viert de mensheid de 75e verjaardag van de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens (10 december 1948), waarin de fundamentele humanitaire waarden en idealen, “de gemeenschappelijke norm voor de verwezenlijking van alle volkeren en alle naties” zijn samengevat. Mensenrechten, met als centrale referentiepunt de bescherming van de menselijke waardigheid en haar individuele, sociale, culturele, economische en ecologische omstandigheden, worden in hun oorspronkelijke dynamiek begrepen als ze worden erkend als de basis en het criterium van universele vrede, die ze associëren met vrijheid en rechtvaardigheid. In die zin is de toekomst van mensenrechten en vrede ook verbonden met de bijdrage van religies aan de eerbiediging en verwezenlijking ervan.

Met deze overwegingen en deze feestelijke gevoelens, in de absolute zekerheid dat het leven van de Kerk op zichzelf een verzet is tegen ontmenselijking, waar die ook vandaan komt, roepen wij u allen op om u in te zetten voor de goede strijd om een cultuur van vrede en verzoening op te bouwen, waarin mensen in het gezicht van hun naaste een broeder en een vriend zullen zien en geen verraderlijke vijand; wij herinneren er u allen aan, broeders en zusters, dat Kerstmis een tijd is om onszelf te leren kennen en te danken, om het verschil te begrijpen tussen God-mens en “de mens als God”, om ons bewust te worden van het “immense wonder” van de vrijheid in Christus en om de “immense wonde” van de afstand die wij van God hebben genomen te helen. Op deze manier knielen we voor Maria, de Moeder van God, die het vleesgeworden Woord in haar armen houdt, en door u de zegen van Moederkerk, de heilige Grote Kerk van Christus, te geven, wensen we u een goed, gezond, vruchtbaar, vredig en gelukkig nieuw jaar in het tijdperk van de Heer.

Kerstmis 2023

† Bartholomeos van Constantinopel

vurig voorspreker van u allen bij God

 

 

*Deze Boodschap dient te worden gelezen in de kerk tijdens de Goddelijke Liturgie van het feest van Kerstmis, na de lezing van het Heilig Evangelie.