Zesde Synaxis van de Clerus van Aartsbisdom van België en Exarchaat van Nederland en Luxemburg

Van maandag 31 oktober tot woensdag 2 november 2022 organiseerde het Aartsbisdom van België en Exarchaat van Nederland en Luxemburg voor de zesde maal zijn driedaagse synaxis voor de clerus. Het algemene thema van de Synaxis dit jaar was “De priester in een geseculariseerde wereld”.
De officiële gastsprekers waren geleerden hiërarchen, Zijne Eminentie Metropoliet-Aartsbisschop van Laodicea Mgr. Theodoritos en Zijne Excellentie Bisschop Raphael van Ilios (plaatsvervangend bisschop van het Aartsbisdom Thyatira en Groot-Brittannië).
Op maandagmiddag 31 oktober kwamen de geestelijken van Aartsbisdom, afkomstig uit de drie Beneluxlanden voor het zesde jaar in het pittoreske Belgische stadje La Roche-en-Ardenne bijeen met hun Aartsbisschop Zijne Eminentie Metropoliet Athenagoras van België, met het oog op hun vorming en de uitwisseling van ideeën en zorgen over verscheidene belangrijke kwesties met betrekking tot hun ambt.
Tijdens de eerste zitting werd, na de kleine waterwijding, de boodschap van Zijne Alheiligheid Oecumenisch Patriarch Bartholomeus voorgelezen, waarin de patriarch Zijne Eminentie Aartsbisschop Athenagoras van België van harte feliciteerde met de organisatie van de Synaxis rond zo’n actueel thema: “De priester in een geseculariseerde wereld”. Hij onderstreepte onder meer dat de secularisatie in de wereld een realiteit is die het maatschappelijk leven losmaakt van de invloed van religie of de Kerk en dat deze realiteit door de Kerk niet kan worden genegeerd. In feite is dit verschijnsel niet enkel een beperking voor de Kerk, maar kan het ook een positieve kans en uitdaging zijn. De ontmoeting van de Kerk met de wereld betekent niet dat de Kerk zich vereenzelvigt met de wereld, indien de Kerk haar soteriologisch karakter en haar eschatologisch perspectief weet te behouden. Ten tweede vraagt Zijne Alheiligheid de priesters en diakens van het Oecumenisch Patriarchaat niet te vergeten dat zij trouw moeten blijven aan de heilige traditie van de Kerk, maar tegelijkertijd met grote zorg “de pols moeten voelen” van hun medemensen, om hun pastorale benadering altijd persoonlijk en gepersonaliseerd te laten zijn.
Na het voorlezen van de patriarchale boodschap volgde de toespraak van Zijne Eminentie Mgr. Athenagoras, Metropoliet van België, waarin hij op gedocumenteerde en grondige wijze diverse aspecten van het verschijnsel secularisatie uiteenzette. Hij sprak over de huidige crisis, die vooral een geestelijke en morele crisis is. Hij zei ook dat Europa de waarde van het geestelijk leven moet herontdekken en zich moet ontworstelen van de secularisatie, die niets anders is dan een autonomie die haaks staat op God, de Kerk en de christelijke leer. Hij benadrukte dat de grootste uitdaging van onze geseculariseerde samenleving onverschilligheid is. De Kerk moet opnieuw een plaats van wedergeboorte worden door de levengevende genade van de Heilige Geest. De leden van de Kerk, geestelijken en leken, worden geroepen om hun missionaire taak in de wereld te ontdekken en uit te voeren. Hij noemde ook de harmonieuze samenwerking tussen de geestelijkheid en de leken van de Kerk en de speciale plaats die de jongeren in het leven van de Kerk moeten hebben.
De presentatie van Zijne Eminentie de metropoliet van Laodicea, aartsbisschop Theodoritos, over het thema: “De priester in een geseculariseerde wereld: economia en strengheid” vond een uiterst positieve weerklank. Zijne Eminentie zette duidelijk en helder de algemene context uiteen voor het gebruik van strengheid en « economia » bij de pastorale taak om de problemen van de invloed van de secularisatie van de samenleving op de moraal van de christenen en op het leven van de Kerk aan te pakken. Hij presenteerde duidelijke voorbeelden en concrete gevallen en liet niet na een basisbibliografie over het onderwerp aan te halen.
Op de tweede dag van de conferentie hield Zijne Excellentie Bisschop Raphael van Ilion een toespraak over het thema: “Inspiratie zonder overreding”. In zijn grondige inleiding liet Zijne Excellentie zien hoe het levende voorbeeld van een persoon, oprecht toegewijd aan God en Zijn waarheid, een baken en een aantrekkingspool kan worden voor mensen die de weg naar het orthodoxe christelijke geloof en leven willen ontdekken. En dit alles zonder woorden, zonder argumenten en zonder overredingskracht. Zijne Excellentie presenteerde het leven en de prachtige pastorale weg van de zalige Schotse archimandriet vader John Maitland Moir, een voormalig episcopaal geestelijke die de orthodoxie leerde kennen, op de Athosberg werd gedoopt en sinds zijn doop een aan God toegewijd leven leidt. Als man van God, priester, biechtvader en geestelijke vader heeft hij door een ascetisch leven, in grote eenvoud, met weinig woorden en veel gebed, velen tot het orthodoxe geloof gebracht. Zijn inslapen in de Heer en zijn leven waren heilig.
Daarna werden werkgroepen (workshops) gevormd. De priesters bespraken verschillende aspecten van het algemene thema secularisatie en wisselden meningen en zorgen uit, terwijl enkele vragen werden beantwoord.
Vervolgens werden korte en zeer interessante inleidingen gegeven door wijze geestelijken van het Aartsbisdom, die in de context van het algemene thema hun kennis en ervaring over bepaalde onderwerpen naar voren brachten.
In de namiddag van de tweede dag kwamen de volgende onderwerpen aan bod:
“Het Fenomeen van secularisatie in de huidige wereld” door Protopresbyter van de Oecumenische Troon Panagiotis Moschonas, “Uitdagingen binnen de gezinnen van priesters” door Presbyter Hildo Bos, “Spirituele begeleiding in een geseculariseerde wereld” door Zijne Excellentie Bisschop Joachim van Apollonia en “Sexualiteit in het Spirituele Leven” door Protopresbyter Konstantinos Kenanidis. Er op volgden opnieuw werkgroepen.
Op de laatste dag van de Synaxis, dinsdag 2 november 2022, volgden nog meer korte presentaties, met als doel bepaalde aspecten van secularisatie uit te diepen en verdere discussie op gang te brengen. De thema’s ontwikkeld door andere geleerde geestelijken van de Heilige Metropool waren:
“Liturgisch leven als centrum van het leven in een geseculariseerde wereld” met als spreker Protopresbyter van de Oecumenische Troon Stavros Triantafyllou, “De pastorale zorg bij verslaafden” door de Zeer Eerwaarde Archimandrite Meletios Webber, “Jongeren inspireren in een geseculariseerde wereld” door Protopresbyter Ciprian Popescu en, tenslotte, “Pastoraal ambt in een geseculariseerde wereld” door Protopresbyter van de Oecumenische Troon Ioannis Psomas.
Zijne Eminentie Metropoliet Athenagoras van België behandelde vervolgens verschillende praktische kwesties voor betere en effectievere pastorale zorg, terwijl de Vicaris-Generaal van het Aartsbisdom, Eerwaarde Archimandriet Philadelfos Kafalis, nuttige informatie en opheldering verschafte over andere specifieke problemen. Zijne Eminentie Metropoliet Athenagoras van België deelde ook mee dat de zondag van de Kruisverering (4e zondag van de Grote Vasten) voortaan in het Aartsbisdom Metropool zal worden ingesteld als een dag ter bevordering van priesterroepingen.
De zesde driedaagse Synaxis van het Aartsbisdom van België eindigde met een gebed (Trisaghion) voor de rust van de zielen van overleden geestelijken, en tenslotte met de hartelijke dank van Metropoliet Athenagoras aan de Hiërarchen die de belangrijkste sprekers waren en aan allen die hebben bijgedragen aan het succes van deze Synaxis.