De viering van 50 jaar orthodoxe parochie in Gent

Op zaterdag 26 november 2022 werd het gouden jubileum gevierd van de Parochie van de Heilige Apostel Andreas te Gent. Het was inderdaad dag op dag 50 jaar geleden dat er in Gent een orthodoxe parcohie werd opgericht en er een eerste Liturgie werd gevierd. Dit jubileum werd gevierd met een bisschoppelijke concelebratie voorgegaan door Zijne Eminentie Metropoliet Athenagoras van België en Exarch van Nederland en Luxemburg, omringd van Hunne Excellenties de Bisschoppen Dositheos (Patriarchaat van Georgië) en Joachim van Apollonia (hulpbisschop van ons Aartsbisdom), een tiental priesters en twee diakens. Een menigte van gelovigen was samengekomen om dit lustrum te vieren. De Goddelijke Liturgie werd gezongen door het parochiekoor o.l.v. Paul Morreel, die vòòr de Liturgie tot lector werd gewijd.

In zijn homilie zei Zijne Eminentie Metropoliet Athenagoras “dit jaar vieren we in deze Parochie voor de 51e maal het feest van haar patroonheilige, de heilige apostel Andreas de eerstgeroepene. Het is inderdaad precies vijftig jaar geleden dat hier, in de kleine kapel aan de overzijde van de straat, een eerste Liturgie gevierd werd. Het was ook een zaterdag en ja eveneens een 26e november. Wat een zegen dit te mogen vieren! Elk jaar opnieuw viert onze Heilige Orthodoxe Kerk feestelijk de gedachtenis van de roemrijke Apostel Andreas de Eerstgeroepene. Ze verheerlijkt zijn eerbiedwaardige persoon met hymnen en geestelijke gezangen, want hij is waarlijk ‘wonderbaar onder de heiligen’ en één van deze authentieke dienaren Gods’ op aarde en in de hemel. Daarom ook zijn we vandaag samengekomen in deze mooie kerk, die toegewijd is aan deze grote en geliefde Heilige Apostel. Deze kerk werd met veel vroomheid en toewijding opgetrokken ter ere van God en ter nagedachtenis van Zijn geliefde dienaar, Apostel Andreas, opdat hij ons zou beschermen en leiden op de weg van de verlossing”.

Op het einde van de Liturgie werden ter ere van de roemrijke Apostel Andreas koliva gezegend, waarna Metropoliet Athenagoras nogmaals uitvoerig het woord nam en de historiek van de Parochie schetste. Hij richtte vooral een woord van dank aan de zovele personen die een belangrijke rol hebben gespeeld in de ontwikkeling van de Parochie. Eerst en vooral zijne eigen ouders, Vader Ignace en Mita Peckstadt-Janssens, die de basis hebben gelegd; ook Antoine Van Bruaene, Romain Verbeke, Vader Silouan Osseel, Vader Dominique Verbeke en zijn echtgenote Martine Peckstadt, en de zovele personen die al dan niet een zichtbare rol hebben gespeeld in het leven van de parochie, tot vandaag de dag: koorleiders, acolieten, verantwoordelijken in de parochieraad en kerkfabriek, dames die gewaden maakten of zorgden voor alles wat nodig is in een parochie, de bibliothecaris, redactoren en verantwoordelijken van het tijdschrift ‘Apostel Andreas’ enz. Hij vernoemde ook de huidige priesters van de parochie, de Vaders Barnabas en Paolo en allen die hen bijstaan.

Een beetje geschiedenis.

Ziehier enkele van de zaken die hij in zijn betoog vermelde:
Na hun ontdekking van de Orthodoxie stichtten Ignace Peckstadt, Antoine Van Bruaene (beiden advocaat aan de balie van Gent) en André Knapen vanaf de jaren 1960 in Gent het genootschap “Apostolos Andreas – contacten met de Orthodoxie”, een jaarlijkse lezingenreeks door orthodoxe sprekers. De eerste genodigde was Aartspriester Pierre Struve, priester en arts te Parijs (enkele jaren later tragisch omgekomen in een auto-ongeval), die sprak over ‘De orthodoxe spiritualiteit’. Die eerste lezing was een succes, een waarachtige orthodoxe getuigenis voor een zeer gemengd publiek. Dat heeft hen gesterkt om die weg te vervolgen. Er volgde een groot aantal vooraanstaande orthodoxen. De voorbereidende rol die het genootschap Apostolos Andreas heeft gespeeld voor de stichting van een orthodoxe parochie in Gent is duidelijk.

Na de ontdekking van een jonge Franstalige parochie in Brussel, de parochie van de Heilige Drie-eenheid en de Heiligen Kosmas en Damianos, rond de betreurde Vader Marc Nicaise, nam Ignace Peckstadt het voortouw bij het stichten van een orthodoxe parochie te Gent. Dit was noodzakelijk, daar hij met zijn jong gezin elke zondag een afstand van 170km diende af te leggen om in Brussel te kerke te gaan. Een tijdlang leek hem dat dragelijk, maar op lange termijn werd het problematisch. Hij diende rekening te houden met zijn vrouw en kinderen en hij voelde steeds meer de behoefte aan een orthodoxe parochie in hartje Vlaanderen, in Gent. De cyclus orthodoxe voordrachten bestond al enkele jaren, en ze wisten dat verschillende mensen erg verheugd zouden zijn om een orthodoxe kerk te vinden in Gent. Na behoorlijk wat moeilijkheden had Ignace Peckstadt een pand gehuurd om daarin een kerkje in te richten waar regelmatig de orthodoxe Liturgie zou kunnen worden gevierd. Het betrof één van de woningen van het ‘Oud-Begijnhof’, een meer dan 400 jaar oud, geklasseerd pand. Ignace Peckstadt was erg blij om iets te kunnen vinden op die oude plek met een religieus karakter in de stad Gent. Aartspriester Marc Nicaise aanvaardde om er eens per maand de Liturgie te komen vieren. Aartsbisschop Georges van Syracuse gaf zijn zegen voor die vieringen. De eerste Liturgie had plaats op 26 november 1972, vlak voor het feest van de Heilige Apostel Andreas. Vader Marc Nicaise ging voor, terwijl zijn koor in het Nederlands zong. Vanaf september 1973 werden twee liturgieën per maand gevierd: een Liturgie door Aartspriester Marc Nicaise (Brussel) en een door Vader Antoine Freund (Parijs). Kort daarop werd Ignace Peckstadt tot diaken en priester gewijd voor de noden van de jonge parochie. De parochie kende een snele evolutie, met de aankoop van twee panden en de ombouw en vergroting van de kapel, die in 1979 door Bisschop Georges van Evdokia, hulpbisschop van Aartsbisschop Georges van Syracuse, werd ingezegend. Diezelfde dag werd Marcel Osseel (later priester Silouan Osseel) tot diaken gewijd. Gedurende tien jaar was hij diaken van de parochie, tot vlak voor zijn priesterwijding door Metropoliet Panteleimon in de maand maart 1990.

Enkele belangrijke gebeurtenissen in de geschiedenis van de parochie van de Heilige Apostel Andreas mogen niet vergeten worden: de historische bezoeken van Zijne Majesteit Koning Boudewijn (1980) en van Archimandriet Sophrony (Sakharov), die op 14 september van het jaar 1980 voorging in de Goddelijke Liturgie in de kerk van de Heilige Apostel Andreas te Gent, en een gesprek had met de parochianen. De Parochie kreeg tot twee maal toe het hoge bezoek van de Oeumenisch Patriarch Bartholomeos; vooreerst toen hij nog Metropoliet was van Philadelphia (1989) en vervolgens bij de viering van het zilveren jubileum van de Parochie (1994).

Van meet af aan behoorde de parochie tot het Oecumenisch Patriarchaat van Constantinopel. In het begin van het jaar 1989 werd met een besluit van de Heilige Synode van het Oecumenisch Patriarchaat de Parochie getransfereerd naar het Aartsbisdom van België, geleid door Metropoliet Panteleimon. Vanaf de verkiezing van Mgr. Panteleimon tot Metropoliet van België had de Parochie goede banden met hem en zijn Aartsbisdom. Na haar opname voelde ze zich op erg vaderlijke wijze beschermd door Metropoliet Panteleimon. Dankzij zijn onvermoeibare energie wist hij de erkenning te bekomen van de orthodoxe eredienst in België.

In de jaren negentig werd een nieuwe kerk gebouwd, die op zondag 30 november 1997 – de 25e verjaardag van de stichting van de Parochie – werd ingezegend, voorgegaan door Metropoliet Panteleimon. De buitengewone schenking van een overleden parochiaan maakte het inderdaad mogelijk om een volledig nieuwe kerk te bouwen tegenover de oudere, die trouwens volledig gerestaureerd werd. De grote schenker heette – niet toevallig – André.

Ondertussen was Dominique Verbeke door Metropoliet Panteleimon tijdens de Liturgie van de Zondag van de Orthodoxie op 24 februari 1991 te Brussel tot diaken gewijd, en tot priester op 23 december van het jaar 2000 in de kerk te Gent. Hij was al jarenlang de hoofdverantwoordelijke voor het orthodox godsdienstonderwijs in de officiële scholen in België. Met het oog op de vorming van een leerkrachtenkader, stichtte Metropoliet Panteleimon een Orthodox Theologisch Instituut (Orthodox Vormingscentrum Heilige Johannes de Theoloog, dat later het Orthodox Theologisch Instituut Heilige Apostel Paulus werd), waarbij hij een driejarig studie- en examenprogramma voorzag.

Tot slot is de Parochie de moederparochie geworden van de Parochies van Brugge en Kortrijk. Hun beider eerste priesters kwamen uit de Parochie van Gent. Er zijn vanuit diezelfde parochie echter nog andere jongeren, mannen en vrouwen, die geroepen werden om zich ertoe te verbinden om de Kerk te dienen.

Heden ten dage omvat de Parochie een groot aantal gelovigen vanuit de ruime omtrek, en van verschillende oorsprong. Iedereen voelt er zich echte broeders en zusters, verenigd in de schoot van dezelfde Orthodoxe Kerk.

Metropoliet Athenagoras hield eraan allen en vooral de ontslapenen te gedenken en te eren! Ze blijven immers onze voorsprekers zijn bij God. Moge hun gedachtenis eeuwig zijn!

Na de Liturgie volgden feestelijke Agapen in de parochiezaal en een opvoering met dans en muziek.