Feest van de apostel Andreas, de eerstgeroepene

Wat betekent het om Christus te volgen zoals we hebben gehoord tijdens de epistel- en Evangelielezing? Om Hem te volgen, moet je overtuigd zijn van hetgene de eerste discipelen overtuigde en van het martelaarschap dat zij aanvaardden (martelaar betekent in het Grieks: getuige), van het uitzonderlijke waar zij getuige van waren: dat je in de eerste plaats God in Christus moet zien. Met andere woorden, een God die Mens is geworden in een Persoon, in de persoon van Jezus Christus. Dit is een groot mysterie dat een enorme impact heeft op de wereld van vandaag. De toenmalige wereld erkende de mens niet als een persoonlijke entiteit in het perspectief van een relatie met een persoonlijke God. Later hielp de Christusfiguur ons te begrijpen wat het in het Genesisverhaal betekent om geschapen te zijn naar het beeld van God.

Wat houdt het mysterie van de visie van God in Christus in? Het is het mysterie, dat over een paar weken met Kerstmis zal worden onthuld, van het toegankelijk maken van wat in de wereld van het klassieke denken en in de Perzische en Babylonische culturen en religies ontoegankelijk was voor de mens. Dit wordt actueel met Kerstmis. Kerstmis is het begin van de heiliging van de mens en de wereld; Kerstmis is de gelegenheid voor de mens om te werken aan zijn verheffing, zijn transfiguratie, zijn opgang naar het Koninkrijk. Deze heiliging van de mensheid, begonnen met Christus en in Christus, bereikt zijn voltooiing in het Mysterie van Pinksteren, over het feest van de Verrijzenis in de lente van 2025 heen.

Wat zo belangrijk is voor christenen is dat dit alles al is geopenbaard, maar nog niet tot het einde toe is vervuld. Deze Openbaring begint bij de Schepping. Het is in de Schepping dat we de kunstenaar herkennen, en in het logo van de bloem, de steen, het water, de vogel, het dier, dat in elk van deze geschapen elementen zit, herkennen we God en aanschouwen we Hem in zijn Schepping. Dit is de eerste grote openbaring. In de vierde eeuw zei de heilige Ephrem de Syriër dat de Schepping de bruidskamer is tussen God en de mens. De Schepper schiep de schepping uit het niets voor de mens, die zegt: “Ik ga mijn eigen gang. Ik gehoorzaam niet langer. Ik kan alles zelf doen”, niet om hem in de verdoemenis of de eeuwige dood te storten, maar om hem de gelegenheid te geven de dialoog met God te hervatten, een dialoog die hij in het paradijs had onderbroken met zijn argument: ‘U die mij deze vrouw hebt gegeven’. Dit is een heel belangrijk punt: de schepping is de bruidskamer, de ontmoetingsplaats tussen God en de mens.

Dit bleek echter onvoldoende om Christus te volgen en God te zien. Na het eerste boek van de schepping komt er bijgevolg een tweede boek tot ons, het boek van het Oude Testament, dat ons beelden geeft om Hem te volgen, wat we vandaag de dag prefiguratie noemen. Maar, dit boek is niet genoeg. Dan komt er een derde boek, het Nieuwe Testament. Het Nieuwe Testament is een man, een man die Jezus Christus heet, die de synthese is van al het onderzoek van de mens naar zijn ontologische vragen; vragen die tot de essentie van de menselijke geschiedenis behoren. Wat doe ik hier op aarde? Waarom ben ik op aarde gekomen en niet iemand anders? Wat is het doel en de betekenis van lijden, kwaad en dood? Hier komt een derde verhaal om de hoek kijken, dat van Jezus Christus. Hij is de synthese van het eerdere onderzoek van de mensheid. Wat zegt Hij en wat onthult Hij? De synthese van de waarheid wordt in de mens gevonden. Dit verheft de mens tot een waarheid waartegen niets bestand is.

Zo krijgen we toegang tot deze persoonlijke relatie en door Christus te volgen leren we niet alleen de wereld kennen, maar ook onze naaste, de Samaritanen, die als beeld worden genomen. Om het verhaal van “Christus volgen” binnen te gaan, moeten we doen zoals al deze mensen in het epistel en het Evangelie: nederigheid tonen, alles achter ons laten, zoals vooropgezette ideeën, theorieën en alles wat ons sterk maakt als ego, als individu: alles achter ons laten en opnieuw beginnen zoals het kind dat voor zijn vader staat en alles van die vader overneemt.

Nederigheid is het eerste element; het tweede is de liefde voor Christus. Hem volgen tot het uiterste, zoals we bidden in een van de psalmen van de Liturgie van de Voorafgewijde Gaven: “Al ben ik alleen, ik volg uw weg”. Er is geen andere weg voor ons, er is maar één weg. Daarom werden de eerste christenen radicalen genoemd, omdat ze maar één grens hadden: de Hemel.

De Vaders zouden er in latere eeuwen aan toevoegen dat nederigheid en liefde geen eigenschappen zijn die we op de een of andere manier verwerven, maar dat ze een bovennatuurlijke gave zijn. Daarom moeten we wandelen in alle nederigheid, zoals de heilige Isaac de Syriër het zo mooi zegt. “Nederigheid is een bovennatuurlijk gewaad”, laten we proberen ons in alle nederigheid met nederigheid te bekleden, zodat we de nederige Christus kunnen herkennen, die zich ontdaan heeft van zijn goddelijkheid om mens te worden, Hem herkennen als mens en in Hem meer zien dan een sterfelijk biologisch mens, zodat we hem kunnen navolgen.

Vader Dominique, 30 november 2024